Arap alfabesi ne zaman kullanıldı, alfabenin özellikleri nelerdir?

Arap Alfabesi

Türkler en çok alfabe değiştiren milletlerdendir. Bunda en çok din değişikliği etkili olmuştur. Dinî sebeplerden değişikliği şöyle bir tabloda göstermek mümkündür:

Devlet	Din	Alfabe
Göktürkler	Gök Tanrı	Göktürk Alfabesi
Uygurlar	Maheizm	Mani alfabesi
	Budizm	Tibet, Brahmi alfabeleri
Hazar-Karay Türkleri	Musevilik (Yahudilik)	İbrani
Karamanlılar	Hristiyanlık	Grek alfabesi
Selçuklular, Beylikler ve Osmanlı	İslamiyet	Arap alfabesi

20. yüzyıldan sonra yapılan alfabe değişikliklerinde kültürel ve siyasi sebeplerin daha etkili olduğu bilinmektedir.

Türklerin İslamiyet’le tanışmaları Emeviler (661-750) dönemine rastlamasına rağmen büyük gruplar halinde Müslüman olmaları Abbasiler (751-1258) döneminde olmuştur. Emevilerin Arap olmayan Müslümanları idari, siyasi, sosyal ve ekonomik açıdan ikinci sınıf vatandaş (mevalî) olarak görmeleri bunda etkilidir. Emeviler Türklerin topraklarını, Abbasiler gönüllerini fethetmiştir.

Müslümanlaşan Türklerin genel tarih açısından önemi büyüktür. Çünkü Müslüman Türkler, İslamiyet’in en kuvvetli savunucusu haline gelmiştir.

İslam’ı seçen Türk toplulukları sayıları (Volkan Sarı):

Türk Boyları	İslam’ı kabul tarihleri	Nüfusları
İdil Bulgarları	921	500 bin hane
Balancar (Barancar)	-	5 bin kişi (oymak)
Taşkent-Sayram arası	-	10 bin çadır halkı
Karluk veya Oğuz (Türkmen)	960	200 bin çadır halkı
Bulgar ile Balasagun hududu	1043	30 bin çadır halkı

Abbasiler 751’de Çinlilere karşı savaşırken (Talas Savaşı) Türklerle beraberdir. Karahanlı hükümdarı Abdülkerim (Satuk Buğra) Han, Türklerin ilk Müslüman hükümdarı olmuştur. 9. yüzyılın ortalarında küçük gruplar halinde 10. yüzyılda kitleler halinde Müslüman olan Türkler’in Arap alfabesine kesin olarak ne zaman geçtiğine dair kanıt bulmak güçtür. Ayrıca aynı anda birkaç alfabenin kullanılması ve geçiş dönemi olması bunu iyice güç hale getirmektedir. İslamî Dönem ilk ürünlerinden kabul edilen Kutadgu Bilig’in 3 nüshasından ikisi Arap, diğeri Uygur alfabesiyle yazılmıştır. Atabetü’l Hakayık’ın da en iyi nüshası Uygur alfabesiyle yazılırken Arap alfabesiyle hatta hem Uygur hem Arap alfabelerinin beraber kullanıldığı nüshaları mevcuttur.

Türk devletlerinin İslam’ı kabul tarihleri (Volkan Sarı):

Türk Boyları	Kuruluş Tarihleri	İslam’ı Kabul Tarihleri
İdil Bulgarları	-	921
Karahanlılar	840	840
Gazneliler	963	963
Büyük Selçuklular	1040	1040

Yakut, Çuvaş ve Karay Türkleri hariç 10. ve 20. yüzyılın ilk çeyreğine kadar Türkçe Arap alfabesiyle yazıya geçirilmiştir. Türkiye Türkçesi için 1 Kasım 1928’de Arap alfabesi yerine Latin alfabesi kabul edilmiştir. Bugün İran’daki Güney Azerbaycanlılar ve Çin’deki Uygur Türkleri (Doğu Türkistan) dillerini hala Arap alfabesiyle yazıya geçirmektedir.