Kalb sanatı nedir, nasıl yapılır?

Bir sözcükte geçen harflerin yerini değiştirerek farklı bir kelimeyi şiirde kullanarak yapılan bir tür cinastır. Örnek:

هلال	ه ل ا ل	helâl
لاله	ل ا ل ه	lâle

شرع	ش ر ع	Şer’
عرش	ع ر ش	‘Arş

Cinâs-ı lahık sanatı nedir, nasıl olur?

Şiirde başta, ortada veya sonda bir harfi değiştirerek yapılır:

sâye
pâye


kol
kül

çok
yok


gibi.

Bu ata sözlerini duydunuz mu?

Kendi başını bağlayamayan başkasının başını bağlar.

Taş atmış bulunur, vade yetmiş bulunur. (Zaten vadesi dolmuştur, eceli senin elinden oluverir.)

İştikak sanatı nedir?

Aynı kökten gelen kelimelerin bir arada kullanılmasına denir. Aşağıda verilen iki kelimenin zaid harfleri atıldığında geriye kalan harfleri d-b-r 'dir.

     

(تدبیر)	tedbir
(ادبار)	idbar

Aynı şekilde aşağıdaki kelimler arasında da iştitak vardır:

mihnet-imtihan

Tevbe ve nevbetin yuvarlaklaşması

Türkçede a, e, ı, i ünlüleri düz ünlüdür. Bu ünlüler bazen dudak ünsüzü f, p (sert), m, v, b (yumuşak) ile aynı kelimede bulunduklarında, yuvarlak ünlüye (o, ö, u, ü) dönüşebilir. Buna yuvarlaklaşma denir.

nevbet-nöbet
tevbe-tövbe