Rubai, tek dörtlükle yazılır. Kelime olarak dörtlü, dörtlük demektir.
Mısra sayısı ve kafiyelenişi tıpkı tuyug ve maniye benzer. Kafiye şeması mani kafiye tipi olarak bilinen aaba şeklindedir. Her mısrası kafiyeli olan rubailer de bulunur (aaaa). Bu farklı kaynaklarda üçüncü mısranın serbest olduğunu belirtmek için aaxa şeklinde de yazılır.
Her konuda yazılabilir. Aşk, şarap, felsefe, tasavvuf, ölüm, zaman gibi konularda çokça yazılmıştır.
İranlıların aruzla oluşturdukları bir nazım şeklidir. Farsçanın en büyük rubai şairi Ömer Hayyam'dır.
Türk Edebiyatı da rubaiyi sevmiştir. Kara Fazli, Azmizade Haleti, Yahya Kemal, Nabi, Arif Nihat Asya, Ümit Yaşar Oğuzcan rubaileriyle ön plana çıkan şairlerdir.
Aruz vezniyle yazılır ve aruzun 24 kalıbı rubaide kullanılır.
Esrarını dil zaman zaman söyler imiş a
Hengame-i gamda dastan söyler imiş a
Aşk ehli olup da mihnet-i hicrana b
Ben sabr iderim diyen yalan söylermiş a
Azmizade Haleti
Ya Rab dilimi sehv ü hatadan sakla
Endişemi tezvir ü riyadan sakla
Basdım reh-i vadi-i rubaiye kadem
Ta'n-ı har-ı nâdân-ı dü-pâdan sakla
Nef'i
Mefûlü mefâîlü mefâîlü feûl
Yâ Rab dilimi sehv ü hatâdan sakla
Endîşemi tezvîr ü riyâdan sakla
Basdım reh-i vâdî-i rübâîye kadem
Ta’n-ı har-ı nâdân-ı dü-pâdan sakla
Nefi
Mefûlü mefâîlü mefâîlün fa’
Mefûlü mefâîlü mefâîlü feûl
Yâ Rab kerem et bendene ihsân eyle
Düşvâr olan ahvâlimi âsân eyle
Dünyâ hevesinden koma gönlümde eser
İstersem eğer cenneti zindân eyle
Mefûlü mefâîlü mefâîlün fa’
Ben âşık-ı hercâyî vü dil-âşüfte
Ol şûh ise hem mey-keş ü hem âlüfte
Bilmem nice olur mihr ü muhabbet hâli
Bu nükte-i serbeste kalır nâ-güfte
Mefûlü mefâîlü mefâîlü feûl
Ey dil hele âlemde bir âdem yoğimiş
Var ise de ehl-i dile mahrem yoğimiş
Gam çekme hakîkatde eğer ârif isen
Farz eyle ki el’ân yine âlem yoğimiş
Mefûlü mefâîlü mefâîlün fa’
Mefûlü mefâîlü mefâîlü feûl
Ey nâm-veri memleket-i bahr ü berin
Var bahr ü berde nice bin hünerin
Etdin yine dîn gayretine azm-i cihâd
Devletle mübârek ola yâ Rab seferin
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorumlarınızı bekliyoruz.