ŞEHNAME
Krallar Kitabı
1. Mitik Çağ
Yaratılış, medeniyetin kuruluşu ve kötülükle mücadelenin başlangıcı.
Keyumers
İlk insan ve ilk kraldır. Dağlarda yaşar, halkına leopar derisi giydirir. Oğlu Siyamak öldürülür, torunu Huşeng ile intikam alır.
Huşeng
Medeniyeti getirir. Taşa çarpan demirle kıvılcım çıkarıp ateşi bulur, demirciliği ve sulamayı başlatır.
Tahmuras
"Devlerin bağlayıcısı" olarak bilinir. Devleri yener, onlardan okuma yazmayı öğrenir. Yün eğirmeyi ve hayvanları evcilleştirmeyi öğretir.
Cemşid
700 yıl hüküm sürer. Tıbbı, gemi yapımını bulur, toplum sınıflarını ayırır ve Nevruz'u başlatır. Kibre kapılıp kendini tanrı ilan edince "kut" onu terk eder.
Zehhak
Bin yıllık Arap tiranı. İblis'in kandırmasıyla omuzlarında çıkan iki yılanı beslemek için her gün iki gencin beyni feda edilir.
Kave ve Feridun
Demirci Kave isyan başlatır. Cemşid'in soyundan gelen Feridun, Zehhak'ı Demavend Dağı'na zincirler ve tahta geçer.
Dünyanın Bölünüşü
Feridun dünyayı üç oğlu arasında paylaştırır:
- Selm: Batı (Rum/Anadolu)
- Tur: Doğu (Turan/Türkistan ve Çin)
- İrec: Merkez (İran)
Selm ve Tur'un İrec'i öldürmesi, yüzyıllar sürecek İran-Turan savaşlarını başlatır.
2. Kahramanlık Çağı
Destanın en uzun bölümü. Krallardan ziyade "Pehlevanlar" ön plandadır.
Rüstem (Rüstem-i Zâl)
Şehname'nin en büyük kahramanı. Zâl ve Rudabe'nin oğlu, atı Rahş ile 600 yıl boyunca İran tahtının koruyucusu.
- • Yedi Macera (Heft Han): Kral Keykavus'u kurtarmak için devler ve canavarlarla savaşır.
- • Rüstem ve Sohrab: Savaş meydanında tanıyamadığı oğlu Sohrab'ı trajik bir şekilde öldürür.
- • Ölümü: Üvey kardeşi Şağad'ın tuzağında kuyuya düşerek ölür, düşerken Şağad'ı da okla vurur.
Menuçehr
İrec'in torunu. Selm ve Tur'u öldürerek dedesinin intikamını alır.
Zâl ve Simurg
Beyaz saçlı doğan Zâl, Simurg tarafından büyütülür. Rüstem'in babasıdır.
Keykavus
Kibirli kral. Gökyüzüne uçmaya çalışır, sürekli esir düşer ve Rüstem tarafından kurtarılır.
Siyavuş
İftiraya uğrayıp ateşten geçer ve yanmaz. Turan'a sığınır ve orada öldürülür.
Keyhüsrev
Siyavuş'un oğlu. Turan kralı Efrasiyab'ı öldürür, sonra mistik şekilde kaybolur.
İsfendiyar
Rüstem'i zincire vurmaya çalışır. Rüstem, Simurg'un yardımıyla onu gözünden vurur.
3. Tarihi Çağ
Efsaneden gerçek tarihe geçiş. İskender dönemi ve Sasaniler.
Dara ve İskender
İskender, önceki İran şahının Rum prensesinden olan oğlu olarak tasvir edilir. Kardeşi Dara (Darius) ile savaşır ve tahtı devralır.
Eşkaniler (Partlar)
Firdevsi bu dönemi çok kısa geçer, sadece isimlerinden bahseder.
Sasaniler Dönemi
- Erdeşir Babekan: Kurucu kral.
- Behram Gûr: Avcılığı ve adaletiyle ünlü, halkın sevdiği kral.
- Nuşirevan (Adil): En parlak dönem. Veziri Büzürgmihr ile satrancın gelişi bu dönemdedir.
- Hüsrev Perviz: Şirin'e olan aşkı ve Bizans ilişkileri ile bilinir.
Çöküş ve Son
Son kral Yezdigerd III ve İslam ordularının yükselişi. Rüstem Ferruhzad'ın mektubu imparatorluğun sonunu müjdeler. Yezdigerd'in ölümüyle Sasani soyu ve destan sona erer.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorumlarınızı bekliyoruz.