Erzurumlu Emrah (Ne zaman okunsa bir âşık ismi / Derler ki bir Emrah var idi gitti)

Erzurumlu Emrah

Hayatı ile ilgili kesin ve yeterli bilgi bulunmayan Erzurumlu Emrah’ın 1777-1860 yılları arasında yaşadığı tahmin ediliyor. Memleketinde medrese eğitimi alan 19. yüzyıl şairi Erzurum’un Tanbura Köyü’nde doğmuştur. Sevdiği paşa kızı bir ağanın oğluna verilince memleketinden çıkıp Trabzon, Kastamonu, Konya, Niğde, Sivas’a gitmiştir. Kastamonu’da Alişan Bey’in konağında büyük ilgi-ikram görmüştür. Sivas’ta Havuzlu Kahve’de saz çalmış, şiir söylemiştir. Dul Mahi Hanım’la evlene Erzurumlu Emrah ömrünün son günlerini Niksa’da geçirmiştir. Erzurumlu Emrah’ın (Emrah Baba) mezarı Tokat-Niksar-Karşıbağ Mahallesinde Tekkebayırı semtindedir.

Halidiye tarikatına mensup olduğu bilinen Erzurumlu Emrah’ın Tekke-Tasavvuf şiirine örnek:

Tarik-i suphandan al haberi sen
Şeytana yüz verme, huzur ararsan.
Nefsinle cenk eyle eğer er isen
İki alem içre merdane yürü.

Derya-yı ulumun bulunmaz dibi
Böyle buyurmuştur sultan-ı nebi.
Siretin pak ise suretin gibi
Ol zaman tevhid-i devrana yürü.

...

Bad-ı saba selam söyle o yâre,
Mübarek hatırı hoş mudur, nedir?
Nideyim, yitirdim, bulamam çare;
Mestan ela gözler yaş mıdır. nedir?

O nazlı canana uğrarsa yollar.
Bize mesken oldu kahveler hanlar.
Yârin meclisinde oturan canlar
Hesap etsin, yıllar beş midir, nedir?

...

Şiirlerini genelde heceyle yazan Erzurumlu Emrah’ın aruzla yazdığı şiir örneği:

Cana bizim esrarımız imlalara sığmaz
Binde biri yazılsa da inşalara sığmaz.

Âşıkta olan derd ü meşakkat, gam u mihnet
Neşrolsa eğer Kuh ile sahralara sığmaz.

Çeşmimden akan subh u mesa dane- i eşkim
Bir katredir amma yedi deryalara sığmaz.

Allahı seversen beni yad etme gönülden
Emrah seni sevdi deyü dünyalara sığmaz.

 ...

Erzurumlu Emrah'ın hece ölçüsüyle yazdığı bir koşması:

Kerem kıl ey saki yüz verme bana
Gönül o yüzden fariğdi gitti.
Sevda illetinden açma söz bana
O illet bana bir nar idi gitti.

Ezelden gül gibi olurdum handan
Şimdi bülbül gibi kalmışım giryan.
Ya nice ağlayıp etmeyim efgan
Yarim sadakatli yar idi gitti.

Gözlerine yarin muvafık ismi
Hüsnüne düşmüştür mutabık ismi.
Ne zaman okunsa bir âşık ismi
Derler ki bir Emrah var idi gitti

Kaynak: Erzurumlu Emrah Üzerine-Cevdet ASLANGÜL ve İnternet…