Medya ve Algı Yönetimi

Medya, Çerçeveleme, Bakış Açısı, İdeoloji, Algı Yönetimi, Bir Fotoğraf  Üç Anlam

Görüntü ve Alternatiflik İlişkisi

Her sanat türünün asal bir malzemesi vardır. Resim sanatı ağırlıklı olarak renk öğesini kullanırken, tiyatro diyalogu ön plana çıkarır. Şiir, kendini ifade etmek için kelimeleri kullanırken, müzik, notaları ve sesi kullanır. Sinema gibi hareketli görselliğe dayanan sanatlarda ise sanatçının temel malzemesi görüntüdür. Ancak görüntü her ne kadar sinemanın temel malzemesi olsa da tek anlatım aracı değildir.

Görüntünün anlam kazanmasında etkili olan kurgu, müzik, diyalog, efekt, oyunculuk, çerçeveleme, kamera açısı ve ölçeği, dekor, kostüm, mekân tasarımı, renk, aydınlatma ve öykü gibi sinemanın görüntüye eşlik eden anlam araçları, art arda sıralanan görüntü yumağını anlamlı bir yapı haline getirir. Sanatçının, görüntüyü anlamlı hale getiren bu araçları kullanma biçimi, ele aldığı konuya bakışı ve sahip olduğu ideolojik yapılanma ile yakından ilgilidir. Örneğin; kamera açısı, kameranın bir nesneye nereden baktığı bilgisini vermektedir. O anki duruma ve verilmek istenen duyguya bağlı olarak kamera açısı farklılık gösterebilir. Kimi zaman üst açı, alt açı, karşı açı, yan açı kullanılırken kimi zaman da göz hizası adı verilen bir açı uygulanmaktadır. Bir nesneyi üst açıdan görüntülemekle alt açıdan görüntülemek arasında anlatım ve verilen mesaj açısından büyük farklılıklar vardır.

Eğer çekilen nesne, yüceltici bir yaklaşımla yansıtılmak isteniyorsa alt açı, aksi takdirde üst açı tercih edilir. Kameranın bir nesneye ya da olaya nereden baktığı kadar o olayı nasıl çerçevelediği de ideolojinin aktarılması açısından önemlidir.

Sinema ve diğer görsel sanatlarda, film karesinin içine neyin alınıp neyin alınmayacağına karar vermek anlamına gelen çerçeveleme, basit bir teknik kod gibi gözükse de tıpkı kamera açısı gibi bir takım ideolojik mesajların anlatımı için etkili olarak kullanılmaktadır. Buna ilişkin olarak aşağıda sunulan örnek dikkat çekicidir.

Yukarıdaki örnekte de görüldüğü gibi üç farklı medya organı, sahip oldukları ideolojileri doğrultusunda bir olayı çerçevelemekte ve hedef kitleye aktarmaktadır.

CNN’in kompozisyonunda, Iraklı bir askere su verirken görüntülenen Amerikan askeri, Amerika’nın ve Hollywood'un her zamanki yaklaşımını sergilemekte ve bir kurtarıcı gibi olaya yaklaşmaktadır. CNN, ordunun bir uzantısı gibi hareket ederek olayın tamamını değil, sadece ideolojiyi yaymada etkili olabilecek unsurları çerçevenin içine dâhil ederek sunmaktadır. İlk karede ise CNN’in tam tersine, savunmasız bulunan Iraklı askerin kafasına doğrultulan bir tüfek, El Cezire tarafından görüntülenmiştir. Ortadaki karede ise olaylara tarafsız bakış açısıyla yaklaştığını iddia eden Imperiv Stüdio, ideolojiden arındırılmış bir biçimde olayın tamamını çerçeve içine alarak tarafsızlığını mümkün olduğunca ortaya koymaya çalışmıştır. El Cezire ve CNN’in çerçevelerini ortaya koyarken sergiledikleri duruşu açıklamaya yönelik olarak Adorno’nun aşağıdaki ifadeleri önemlidir:

“En yüce sanat eseri bile, belli bir anda toplumun durumuna karşı bilinçsiz ve üstü kapalı biçimde polemiğe giriştiği zaman, soyut biçimde ilk ve son defa değil, fakat duruma bağlı olarak ve somut şekillerde, gerçekliğin tılsımı dışına adım atmak suretiyle, gerçeklik karşısında belirli bir konum alır.

Kaynak: Türkiye’de Kısa Filmin Eleştirel Biçim ve İçerik Yapısı: 2005-2013 Hisar Kısa Film Festivali Kurmaca Filmleri - Serkan Öztürk