Sanatçıların Lakapları, Mahlasları

Yazar, şair ve sanatçılar çeşitli sebeplerden birçok lakap, takma ad, mahlas kullanmıştır. Bu yazıda onlara yer verilecektir.

Halide Nusret Zorlutuna(1901-1984)-Yazarların Annesi

Hayatı üç bölüm halinde incelenebilecek olan (aşkı, yurt güzelliklerini ve mistik hayatı anlattığı dönem) ve Git Bahar adlı eseriyle meşhur olan Halide Nusret Zorlutuna, 1983'te ümmü'l muharrirat-yazarların annesi ilan edilmiştir.

Arif Nihat Asya-Bayrak Şairi

1904-1975 yılları arasında yaşayan öğretmen, siyasetçi ve şair Arif Nihat Asya, milli değerleri ve dini heyecanı işleyen şiirleriyle meşhurdur. 5 Ocak 1922'de düşman işgalinden kurtulan Adana'nın kurtuluş gününde okunması için 1940'ta Bayrak Şiiri'ni yazan Arif Nihat Asya, bu şiiriyle bayrak şairi unvanını aldı. Adana Büyükşehir Belediyesi şair unutmuyor ve Bayrak Şiirini Güzel Okuma Yarışması düzenliyor. Belediye bu yarışmaya 175 bin lira ayırdı.

Bayrak Şiiri

Ey, mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü!..

Kızkardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü,

Işık ışık, dalga dalga bayrağım,

Senin destanını okudum, senin destanını yazacağım.

Sana benim gözümle bakmayanın

Mezarını kazacağım!

Seni selamlamadan uçan kuşun

Yuvasını bozacağım.

Dalgalandığın yerde ne korku, ne keder...

Gölgende bana da, bana da yer ver !

Sabah olmasın, günler doğmasın ne çıkar.

Yurda ay yıldızın ışığı yeter.

Savaş bizi karlı dağlara götürdüğü gün.

Kızıllığında ısındık,

Dağlardan çöllere düşürdüğü gün.

Gölgene sığındık.

Ey, şimdi süzgün, rüzgarlarda dalgalan;

Barışın güvercini, savaşın kartalı...

Yüksek yerlerde açan çiçeğim;

Senin altında doğdum,

Senin dibinde öleceğim.

Tarihim, şerefim, şiirim, her şeyim:

Yer yüzünde yer beğen !

Nereye dikilmek istersen,

Söyle, seni oraya dikeyim !

Ahmet Kutsi Tecer(1901-1967)-Folklorcu Şair

Sivas'taki Halk Şairleri Bayramı'na giderek Aşık Veysel, Talibi, Ali İzzet gibi halk şairlerini Türk edebiyatına tanıtan, Yunus Emre ve Karacaoğlan'la ilgili araştırmalar yapan,  Orada Bir Köy Uzakta / Nerdesin? şiirleriyle meşhur olan Ahmet Kutsi Tecer'in en büyük özelliklerinden biri de Anadolu efsane ve masallarına eserlerinde yer vererek memleketçi şiire destek olmasıdır. Bu da şaire Folklorcu Şair unvanının verilmesine sebep olmuştur.

Nerdesin

Geceleyin bir ses böler uykumu,

İçim ürpermeyle dolar: – Nerdesin?

Arıyorum yıllar var ki ben onu,

Âşıkıyım beni çağıran bu sesin.

Gün olur sürüyüp beni derbeder,

Bu ses rüzgârlara karışıp gider.

Gün olur peşimden yürür beraber,

Ansızın haykırır bana: -Nerdesin?

Bütün sevgileri atıp içimden,

Varlığımı yalnız ona verdim ben.

Elverir ki bir gün bana derinden,

Tâ derinden bir gün bana: -Gel desin.

Kemalettin Kamu (1901-1948)-Gurbet Şairi

Bingöl Çobanları adlı şiiriyle meşhur olan ve İstanbul'un işgali üzerine yazdığı Gurbet şiirinde "Ben gurbette değilim/ gurbet benim içimde." mısrasıyla ön plana çıkan şaire Gurbet Şairi denmiştir. Şair İzmir'in Yunanlılar tarafından işgali üzerine de Türk'ün İlahisi'ni yazmıştır.

Gurbet:

Gurbet o kadar aci

Ki, ne varsa içimde,

Hepsi bana yabanci,

Hepsi başka biçimde.

Eriyorum git gide,

Elveda her ümide!

Gurbet benligimi de

Bitirdi bir içimde.

Ne arzum ne emelim...

Yaralanmiş bir elim...

Ben gurbette degilim,

Gurbet benim içimde

Zeki Ömer Defne (1903-1992)-Ilgaz Şairi

Halk şiiriyle modern anlayışı birleştiren Eğin, Isparta, Bursa, İstanbul, Konya şehirlerine yazdığı güzellemeleriyle dikkat çeken Denizden Çalınmış Ülke şairinin lakabı Ilgaz Şairi'dir. Kastamonu Muallim Mektebi mezunu şairin Ilgaz şiiri:

Ilgaz

Yıldızlar çamlara değer de geçer,

Gün burdan başını eğer de geçer.

Sular dizlerini döğer de geçer.

Bir Ilgaz, er Ilgaz, yar Ilgaz!..

Başında bir tavus tuğ gibi çamlar,

Yollara dizilmiş tığ gibi çamlar,

Karşıdan bir zümrüt çığ gibi çamlar.

Bir Ilgaz, er Ilgaz, yar Ilgaz!..

Dalı var; göklere yeşil direktir,

Gölü var; dağlara düşmüş yürektir,

Yolu var; içinde yitsem gerektir.

Bir Ilgaz, er Ilgaz, yar Ilgaz!..

Orhan Şaik Gökyay (1902-1994)-Hamasi Şair, Dede Korkut'un Torunu Hocaların Hocası, Dönemin Fuat Köprülüsü

Edebiyat araştırmaları ve eleştirileriyle ön plana çıkan Destursuz Bağa Girenler (eleştiri) ve Bu Vatan Kimin? şiirleriyle meşhur olmuştur. Asıl Hüseyin Vehbi olan şair Hamdullah Suphi Tanrıöver'in Maarif Vekilliği-Milli Eğitim Bakanlığı döneminde her öğrencinin Türk adı alması genelge üzerine ismine Orhan'ı eklemiş, Balıkesir'deyken Şaik'i eklemiş, nüfus kaydına da Hüseyin Vehbi Şaik Gökyay olarak ismi yazılmıştır. Vatan, tabiat, kahramanlık, yalnızlık temalarını işleyen hamasi şair İçlenme, Bana Bir Seslenen Var, Karmakarışık, Zeytin Dalı, Hey Ne Şirin Bu Dünya, Gelibolu'da Yazıcıoğlu'nun Çilehanesi, Adres şiirleriyle tanınmıştır. Birkaç Şiir-Poems çalışmasıyla 5 şiiri İngilizceye aktarılan Gökyay'ın Katip Çelebi, Dede Korkut, Evliya Çelebi üzerine çalışmalarıyla bilinir.

Behçet Kemal Çağlar (1908-1969) - Atatürk Şairi

Atatürkçü, memleketçi, devrim özellikleriyle ön plana çıkan şair Ankaralı Aşık Ömer mahlasıyla halk şiirleri yazdı. Faruk Nafiz Çamlıbel ile Onun Yıl Marşı'nı yazdı. Çoban Piyesi'ni Atatürk'ün katıldığı Halkevleri açılışında bizzat oynadı. Ergenekon da diğer oyunudur. Erciyes'ten Kopan Çığ, Burada Bir Kalp Çarpıyor, Benden İçeri şiir kitapları, Attila manzum oyunu, Hür Mavilikte gezi kitabı, Atatürk Denizinden, Atatürk kitaplarıyla bilinen şair Atatürk'e olan sevgisi dolayısıyla Atatürk Şairi'yle bilinmektedir.

Ömer Bedrettin Uşaklı (1904-1946)-Anadolu Şairi, Ressam Şair

Hece ölçüsüyle pastoral şiirler yazan ressam Ömer Bedrettin Uşaklı, gurbet, özlem ve tabiatı şiirlerinde anlatmıştır. Yıldızların Altında, Eğilmez Başım Gibi Kapıldım Gidiyorum gibi şiirleri bestelenen şair Artvin, Ardahan, Antakya özel olarak eserlerinde anlatmıştır. Deniz Sarhoşları, Yayla Dumanı ve Sarıkız Mermerleri şiirlerinde Anadolu'ya özel önem veren şaire Anadolu Şairi unvanı verilmiştir.

Necip Fazıl Kısakürek (1904-1983) Çile Şairi

Son dönem Türk edebiyatının dini ve mistik konuları modern biçimlerle harmanlayan şair, mütefekkir, yazar, aksiyon adamı. Serbest şiire karşıdır. Kafiyeye sığınmayı reddeder. Duygu ve düşünceler sanat kaygısıyla sanat kalıplarıyla dile getirilmelidir. Din, Allah, Hz. Muhammed ve peygamberler, anne, kadın, cinler, periler, hayaletler, siyah kediler, kambur cüceler, ayak sesleri, gerçeküstü kahraman, varlık ve motifler onun heceyle yazılan şiirlerinin konusudur. Şiir ona göre toplumun fikrini ve hissiyatını yansıtmalıdır. Sanatçı uyarıcı görevindedir. 1934 sonrası önceki bohem hayatını bırakıp Abdülhakim Arvasi'yi şeyh edinmiştir. Bu dönüşümün anlatıldığı Çile adlı şiir kitabında Ölüm, Korku, Ukde ve Tecrit adlı dört bölüm bulunur. Ruh çalkantılarını ve hesaplaşmalarını anlattığı bu şiirleri ona Çile Şairi unvanı kazandırmıştır. Örümcek Ağı, Kaldırımlar, Ben ve Ötesi, Sonsuzluk Kervanı ve Çile şiir kitapları; Aynadaki Yalan, Kafa Kağıdı romanları; Hikayelerim hikayesi; Bir Adam Yaratmak, Tohum, Künye, Reis Bey, Nam-ı Diğer Parmaksız Salih, Para, Abdülhamit Han, Siyah Pelerinli Adam, Sabır Taşı gibi tiyatroları vardır. Büyük Doğu dergisiyle meşhur olan NFK'nın farklı türlerde birçok eseri mevcuttur.