Hüdayinabit 5 (Psikomotor Edebiyat, Otobediyat, Hodbehod)

 

5. Gün

	Yazma	Konuşma	Okuma	Dinleme-İzleme
Pazar	Cümle ve ilgili kavramlar deftere yazılacak ve fotoğrafı grubu atılacak.	1. Her öğrenci cümlelerin ve ilgili kavramların ses kaydını gruba atacak. 2. Mehmet Akif Ersoy'un Zulmü Alkışlayamam şiirinin ses kaydı atılacak. 3. Tevfik Fikret'in Han-ı Yağma (Yağma Sofrası) şiirinin ses kaydı atılacak.	Aşağıda verilen metin ve şiir okunacak (Tevfik Fikret'in Sis ve Balıkçılar, Yahya Kemal'in Siste Söyleniş şiirleri okunacak).	Eşleşen öğrencilerden biri cümleyi okuyacak, diğeri gözleri kapalı kavramları ezbere söyleyecek. Her iki öğrenci de yapacak. Tevfik Fikret'i anlatan TRT videosu izlenecek.(Aşiyan, Galatasaray'a dikkat)

Şinasi ve Ahmet Vefik Paşa klasisizm, Namık Kemal ve Ahmet Mithat Efendi romantizm akımından etkilenmiştir.	Tanzimat
Kendisinden yaşça çok büyük, iki çocuklu, varlıklı Adnan Bey’le evlenen Bihter'in, Behlül’le yaşadığı aşk anlatırılır.	Halit Ziya, Aşk-ı Memnu, Realizm
Hilal Görününce, Çırpıntılar, Zor romanları İslamî duyarlılıkla bireyi anlatan romanlardır.	Sevinç Çokum
Sakın Mecnûn'u sanman ehl-i aşkın ihtiyârıdır  Güzel sevmekte zîrâ kimseye hiç ihtiyâr olmaz  (Bakî 16. yüzyıl)	İhtiyar; yaşlı ve seçim anlamına gelir. Şair, ihtiyar anlamını gösteriyor ama güzel görenin elinde seçim imkanı olmaz diyor.
Çıkalı göklere âhım şererî döne döne Yandı kandil-i sipihrün cigeri döne döne (Necati Bey)	Tekrir/Yineleme
…………..’ın ilk kuşak sanatçıları Şinasi, Ziya Paşa, Namık Kemal ve Ahmet Mithat dönemin …….. yaşamını; ikinci kuşak sanatçıları Recaizâde Ekrem, Abdülhak Hâmit,  Samipaşazâde Sezai, Nabizâde Nâzım ise çok “insan”ı ve onun …….. serüvenini ele almıştır.	toplumsal, kişisel, Tanzimat (Yandaki hangi boşluğa hangi kelime gelmelidir?)
Güntogdı hükümdardır ve hukuku/adaleti temsil eder. Aytoldı vezirdir ve saadeti/devleti temsil eder. Ögdülmiş, vezirin oğludur ve aklı temsil eder. Odgurmış ise vezirin kardeşidir ve akıbeti (hayatın sonunu)/kanaati temsil eder.	Kutadgu Bilgi, Yusuf Has Hacib
…, Türk edebiyatında … tarzda yazılmış … tiyatrodur. Yapıtın yazıldığı (1859) ve basıldığı (1860) yıllarda Türkiye’de Türkçe oyunlar oynanan tiyatro yoktu.	Şair Evlenmesi – batılı – ilk
Servetifünun şairi Tevfik Fikret (parnasizm) şiirlerini (Şermin hariç) aruzla yazmıştır birinci döneminde sanatı sanat için, ikinci döneminde sanatı toplum için yapmıştır.	Rubab-ı Şikeste, Haluk'un Defteri, Rubabın Cevabı, Tarih-i Kadim, Doksan Beşe Doğru, Şermin
Türeyiş’te; Uygur hakanı, üç kızını insanoğluyla evlendirmeyi uygun bulmaz. Tanrı’ya, kızlarıyla evlenmesi için yakarır. Tanrı’nın bir kurt suretinde hakanın kızıyla evlenir Uygur Türklerinin bu evlilikten çoğalışı anlatılır.	Uygur, Türeyiş.

Okuma Metni:

Servetifünun şairi Tevfik Fikret, İstiklal Marşı'nın şairi Mehmet Akif ve saf şiirin önemli temsilcisi Yahya Kemal; aruz çok iyi kullanan üç şairdir. Tevfik Fikret ve Mehmet Akif özellikle aruzu konuşma diline yaklaştırmalarıyla ön plana çıkmış ve aruzla/mesnevi tarzı/ önemli manzum hikayeler yazmışlardır. Hem Akif hem de Tevfik Fikret, 2. Abdülhamit'e karşı olduklarını şiirleriyle belirtmişlerdir. Tevfik Fikret Sis'te bunu toplumsal bir yergiyle dile getirir. Akif hem 2. Abdülhamit'i hem ondan sonra gelen İttihatçıları eleştirir ayrıca insanların kötü yönetime tepki göstermemesine kızar. Yahya Kemal de aruzla yazan son büyük üstat kabul edilir. Tevfik Fikret'in Sis'te yazdığı "birçok kocadan kalmış kötü kadın İstanbul" fikrine katılmaz. Aksine o İstanbul ve tarihe aşıktır. Bu yüzden Siste Söyleniş'i yazar.

Han-ı Yağma-Tevfik Fikret

Bu sofracık, efendiler - ki iltikaama muntazır

Huzurunuzda titriyor - bu milletin hayatıdır;

Bu milletin ki mustarip, bu milletin ki muhtazır!

Fakat sakın çekinmeyin, yiyin, yutun hapır hapır...

Yiyin efendiler yiyin, bu han-ı iştiha sizin,

Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin!

Efendiler pek açsınız, bu çehrenizde bellidir

Yiyin, yemezseniz bugün, yarın kalır mı kim bilir?

Bu nadi-i niam, bakın kudumunuzla müftehir!

Bu hakkıdır gazanızın, evet, o hak da elde bir...

Yiyin efendiler yiyin, bu han-ı iştiha sizin,

Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin!

Bütün bu nazlı beylerin ne varsa ortalıkta say

Haseb, neseb, şeref, oyun, düğün, konak, saray,

Bütün sizin, efendiler, konak, saray, gelin, alay;

Bütün sizin, bütün sizin, hazır hazır, kolay kolay...

Yiyin efendiler yiyin, bu han-ı iştiha sizin,

Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin!

Büyüklüğün biraz ağır da olsa hazmı yok zarar

Gurur-ı ihtişamı var, sürur-ı intikaamı var.

Bu sofra iltifatınızdan işte ab u tab umar.

Sizin bu baş, beyin, ciğer, bütün şu kanlı lokmalar...

Yiyin efendiler yiyin, bu han-ı iştiha sizin,

Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin!

Verir zavallı memleket, verir ne varsa, malını

Vücudunu, hayatını, ümidini, hayalini

Bütün ferağ-ı halini, olanca şevk-i balini.

Hemen yutun düşünmeyin haramını, helalini...

Yiyin efendiler yiyin, bu han-ı iştiha sizin,

Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin!

Bu harmanın gelir sonu, kapıştırın giderayak!

Yarın bakarsınız söner bugün çıtırdayan ocak!

Bugünkü mideler kavi, bugünkü çorbalar sıcak,

Atıştırın, tıkıştırın, kapış kapış, çanak çanak...

Yiyin efendiler yiyin, bu han-ı iştiha sizin,

Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin!

Tevfik Fikret

Zulmü Alkışlayamam-Mehmet Akif Ersoy

Zulmü alkışlayamam, zalimi asla sevemem;

Gelenin keyfi için geçmişe kalkıp sövemem.

Biri ecdadıma saldırdımı, hatta boğarım! ...

-Boğamazsın ki!

-Hiç olmazsa yanımdan kovarım.

Üçbuçuk soysuzun ardından zağarlık yapamam;

Hele hak namına haksızlığa ölsem tapamam.

Doğduğumdan beridir, aşığım istiklale;

Bana hiç tasmalık etmiş değil altın lale!

Yumuşak başlı isem, kim dedi uysal koyunum?

Kesilir belki, fakat çekmeye gelmez boyunum!

Kanayan bir yara gördüm mü yanar ta ciğerim,

Onu dindirmek için kamçı yerim, çifte yerim!

Adam aldırmada geç git! , diyemem aldırırım.

Çiğnerim, çiğnenirim, hakkı tutar kaldırırım!

Zalimin hasmıyım amma severim mazlumu...

İrticâın şu sizin lehçede ma'nâsı bu mu?

Mehmet Akif Ersoy

Balıkçılar-Tevfik Fikret

-Bugün açız yine evlatlarım, diyordu peder,

Bugün açız yine; lâkin yarın, ümid ederim,

Sular biraz daha sakinleşir... Ne çare, kader!

- Hayır, sular ne kadar coşkun olsa ben giderim

Diyordu oğlu, yarın sen biraz ninemle otur;

Zavallıcık yine kaç gündür işte hasta...

- Olur;

Biraz da sen çalış oğlum, biraz da sen çabala;

Ninen baban, iki miskin, biz artık ölmeliyiz...

Cocuk düşündü şikayetli bir nazarla: - Ya biz,

Ya ben nasıl yaşarım siz ölürseniz?

Hâlâ

Dışarda gürleyerek kükremiş bir ordu gibi

Döverdi sahili binlerce dalgalar asabi.

- Yarın sen ağları gün doğmadan hazırlarsın;

Sakın yedek biraz ip, mantar almadan gitme...

Açınca yelkeni hiç bakma, oynasın varsın;

Kayık çocuk gibidir: Oynuyor mu kaydetme,

Dokunma keyfine; yalnız tetik bulun, zirâ

Deniz kadın gibidir: Hiç inanmak olmaz ha!

Deniz dışarda uzun sayhalarla bir hırçın

Kadın gürültüsü neşreyliyordu ortalığa.

- Yarın küçük gidecek yalnız, öyle mi, balığa?

- O gitmek istedi; 'Sen evde kal! ' diyor...

- Ya sakın

O gelmeden ben ölürsem?

Kadın bu son sözle

Düşündü kaldı; balıkçıyla oğlu yan gözle

Soluk dudaklarının ihtizâz-ı hâsirine

Bakıp sükût ediyorlardı, başlarında uçan

Kazayı anlatıyorlardı böyle birbirine.

Dışarda fırtına gittikçe pür-gazab, cûşan

Bir ihtilâc ile etrafa ra'şeler vererek

Uğulduyordu...

- Yarın yavrucak nasıl gidecek?

şafak sökerken o, yalnız, bir eski tekneciğin

Düğümlü, ekli, çürük ipleriyle uğraşarak

ilerliyordu; deniz aynı şiddetiyle şırak -

şırak dövüp eziyor köhne teknenin şişkin

Siyah kaburgasını... Ah açlık, ah ümid!

Kenarda, bir taşın üstünde bir hayâl-i sefid

Eliyle engini güya işaret eyleyerek

Diyordu: 'Haydi nasibin o dalgalarda, yürü! '

Yürür zavallı kırık teknecik, yürür; 'Yürümek,

Nasibin işte bu! Hâlâ gözün kenarda... Yürü! '

Yürür, fakat suların böyle kahr-ı hiddetine

Nasıl tahammül eder eski, hasta bir tekne?

Deniz ufukta, kadın evde muhtazır... ölüyor:

Kenarda üç gecelik bâr-ı intizâriyle,

Bütün felaketinin darbe-i hasariyle,

Tehi, kazazede bir tekne karşısında peder

Uzakta bir yeri yumrukla gösterip gülüyor;

Yüzünde giryeli, muzlim, boğuk şikayetler...

Tevfik Fikret

SİS-Tevfik Fikret

Sarmış yine âfâkını bir dûd-ı munannid,
Bir zulmet-i beyzâ ki peyâpey mütezâyid.
Tazyîkının altında silinmiş gibi eşbâh,
Bir tozlu kesâfetten ibâret bütün elvâh;
Bir tozlu ve heybetli kesâfet ki nazarlar
Dikkatle nüfûz eyleyemez gavrine, korkar!
Lâkin sana lâyık bu derin sürte-i muzlim,
Lâyık bu tesettür sana, ey sahn-ı mezâlim!
Ey sahn-ı mezâlim…Evet, ey sahne-i garrâ,
Ey sahne-i zî-şâ'şaa-i hâile-pîrâ!
Ey şa'şaanın, kevkebenin mehdi, mezârı
Şarkın ezelî hâkime-i câzibedârı;
Ey kanlı mahabbetleri bî-lerziş-i nefret
Perverde eden sîne-i meshûf-ı sefâhet;
Ey Marmara'nın mâi der-âguuşu içinde
Ölmüş gibi dalgın uyuyan tûde-i zinde;
Ey köhne Bizans, ey koca fertût-ı müsahhir,
Ey bin kocadan arta kalan bîve-i bâkir;
Hüsnünde henüz tâzeliğin sihri hüveydâ,
Hâlâ titrer üstüne enzâr-ı temâşâ.
Hâriçten, uzaktan açılan gözlere süzgün
Çeşmân-ı kebûdunla ne mûnis görünürsün!
Mûnis, fakat en kirli kadınlar gibi mûnis;
Üstünde coşan giryelerin hepsine bî-his.
Te'sîs olunurken daha, bir dest-i hıyânet
Bünyânına katmış gibi zehr-âbe-i lânet!
Hep levs-i riyâ, dalgalanır zerrelerinde,
Bir zerre-i safvet bulamazsın içerinde.
Hep levs-i riyâ, levs-i hased, levs-i teneffu';
Yalnız bu… ve yalnız bunun ümmîd-i tereffu'.
Milyonla barındırdığın ecsâd arasından
Kaç nâsiye vardır çıkacak pâk u dirahşan?

Örtün, evet, ey hâile… Örtün, evet, ey şehr;
Örtün ve müebbed uyu, ey fâcire-i dehr!..

Ey debdebeler, tantanalar, şanlar, alaylar;
Kaatil kuleler, kal'alı zindanlı saraylar;
Ey dahme-i mersûs-i havâtır, ulu ma'bed;
Ey gırre sütunlar ki birer dîv-i mukayyed,
Mâzîleri âtîlere nakletmeye me'mûr;
Ey dişleri düşmüş, sırıtan kaafile-i sûr;
Ey kubbeler, ey şanlı mebânî-i münâcât;
Ey doğruluğun mahmil-i ezkârı minârat;
Ey sakfı çökük medreseler, mahkemecikler;
Ey servilerin zıll-ı siyâhında birer yer
Te'mîn edebilmiş nice bin sâil-i sâbir;
"Geçmişlere rahmet!" diyen elvâh-ı mekaabir;
Ey türbeler, ey herbiri pür-velvele bir yâd
İykâz ederek sâmit ü sâkin yatan ecdâd;
Ey ma'reke-i tîn ü gubâr eski sokaklar;
Ey her açılan rahnesi bir vak'a sayıklar
Vîrâneler, ey mekmen-i pür-hâb-ı eşirrâ;
Ey kapkara damlarla birer mâtem-i ber-pâ
Temsîl eden âsûde ve fersûde mesâkin;
Ey her biri bir leyleğe, bir çaylağa mavtın
Gam-dîde ocaklar ki merâretle somurtmuş,
Yıllarca zamandan beri, tütmek ne…unutmuş;
Ey mi'delerin zehr-i tekâzâsı önünde
Her zilleti bel'eyleyen efvâh-ı kadîde;
Ey fazl-ı tabîatle en âmâde ve mün'im
Bir fıtrata makrûn iken aç, âtıl ü âkim;
Her ni'meti, her fazlı, her esbâb-ı rehâyı
Gökten dilenen züll-i tevekkül ki.. mürâyi!
Ey savt-ı kilâb, ey şeref-i nutk ile mümtâz
İnsanda şu nankörlüğü tel'in eden âvâz;
Ey girye-i bî-fâide, ey hande-i zehrîn;
Ey nâtıka-ı acz ü elem, nazra-i nefrîn;
Ey cevf-i esâtîre düşen hâtıra: nâmus;
Ey kıble-i ikbâle çıkan yol: reh-i pâ-bûs;
Ey havf-i müsellâh, ki hasârâtına râci'
Öksüz, dul ağızlardaki her şevke-i tâli';
Ey şahsa masûniyyet ü hürriyyete makrûn
Bir hakk-ı teneffüs veren efsâne-i kaanûn;
Ey va'd-i muhâl, ey ebedî kizb-i muhakkak,
Ey mahkemelerden mütemâdî sürülen hak;
Ey savlet-i evhâm ile bî-tâb-ı tahassüs
Vicdanlara temdîd edilen gûş-ı tecessüs;
Ey bîm-i tecessüsle kilitlenmiş ağızlar;
Ey gayret-i milliye ki mebgûz u muhakkar;
Ey seyf ü kalem, ey iki mahkûm-ı siyâsî;
Ey behre-i fazl ü edeb, ey çehre-i mensî;
Ey bâr-ı hazerle iki kat gezmeye me'lûf;
Eşrâf ü tevâbi', koca bir unsûr-ı ma'rûf;
Ey re's-i fürûberde, ki akpak, fakat iğrenç;
Ey taze kadın, ey onu ta'kîbe koşan genç;
Ey mâder-i hicranzede, ey hemser-i muğber;
Ey kimsesiz, âvâre çocuklar… hele sizler,
		Hele sizler…

Örtün, evet, ey hâile… Örtün, evet, ey şehr;
Örtün ve müebbed uyu, ey fâcire-i dehr!...

18 Şubat 1317/3 Mart 1902 (Tanin, 1324/1908, sayı 1)

SİSTE SÖYLENİŞ

 

Birden kapandı birbiri ardınca perdeler...

Kandilli, Göksu, Kanlıca, İstinye nerdeler?

 

Som zümrüt ortasında, muzaffer, akıp giden

Firuze nehri nerde? Bugün saklıdır, neden?

   

Benzetmek olmasın sana dünyâda bir yeri;

Eylül sonunda böyledir İsviçre gölleri.

   

Bir devri lânetiyle boğan şairin Sis'i.

Vicdan ve rûh elemlerinin en zehirlisi.

   

Hulyâma bir eza gibi aksetti bir daha;

-Örtün! Müebbeden uyu! Ey şehr! -O beddua...

 

Hayır bu hâl uzun süremez, sen yakındasın;

Hâlâ dağılmayan bu sisin arkasındasın.

   

Sıyrıl, beyaz karanlık içinden, parıl parıl

Berraklığında bilme nedir hafta, ay ve yıl.

   

Hüznün, ferahlığın bizim olsun kışın, yazın,

Hiçbir zaman kader bizi senden ayırmasın.

 

Yahya Kemal BEYATLI

Başkanlık Sırası

1.	Tarık
2.	Görkem
3.	Elif
4.	Sude
5.	Ceren
6.	Abdullah
7.	Zehra
8.	Efe

Günlere Göre Eşleştirme Kurası

	Hüdayinabit
Çarşamba
	Elif	vs	Tarık
	Ceren	vs	Zehra
	Görkem	vs	Sude
	Efe	vs	Abdullah
Perşembe
	Tarık	vs	Abdullah
	Sude	vs	Efe
	Zehra	vs	Görkem
	Elif	vs	Ceren
Cuma
	Ceren	vs	Tarık
	Görkem	vs	Elif
	Efe	vs	Zehra
	Abdullah	vs	Sude
Cumartesi
	Tarık	vs	Sude
	Zehra	vs	Abdullah
	Elif	vs	Efe
	Ceren	vs	Görkem
Pazar
	Görkem	vs	Tarık
	Efe	vs	Ceren
	Abdullah	vs	Elif
	Sude	vs	Zehra
Pazartesi
	Tarık	vs	Zehra
	Elif	vs	Sude
	Ceren	vs	Abdullah
	Görkem	vs	Efe
Salı
	Efe	vs	Tarık
	Abdullah	vs	Görkem
	Sude	vs	Ceren
	Zehra	vs	Elif

Üyelerin Rapor Cümleleri ve Görevleri

İnternet kapalı konumda bütün görevleri peş peşe Hüdayinabit'e atmak.

Yazma ödevini yaptım ve fotoğrafı gruba attım.

Cümle ve kavramların ses kaydını gruba attım.

Metin ve şiiri okudum.

Arkadaşım .... cümlelerle ilgili kavramları eksik/tam verdi.

Dinleme görevini tamamladım.

Başkanın Görevi ve Rapor Cümleleri

23.59'da bütün grup üyelerinin görevlerini yapıp yapmadığını denetlemek.

Grubu denetledim. Herkes görevini eksiksiz yapmış.

Grubu denetledim. ... adlı üye/üyeler cezaya kaldı ve danışmana ilettim.