Sanat, Edebiyat, Dil, Kültür, Osmanlıca: Hüdayinabit 8 (Psikomotor Edebiyat, Otobediyat, Hodbehod)

Perşembe, Mayıs 18, 2023

Hüdayinabit 8 (Psikomotor Edebiyat, Otobediyat, Hodbehod)

8. Gün

Yazma

Konuşma

Okuma

Dinleme

Perşembe

Cümle ve ilgili kavramlar deftere yazılacak ve fotoğrafı grubu atılacak.

1. Her öğrenci cümlelerin ve ilgili kavramların ses kaydını gruba atacak.

2. Nedim'in şarkısından iki dörtlüğünün ses kaydı atılacak.

Aşağıda verilen metin ve şiir okunacak (Romanlarında bireyi ele alan Ahmet Hamdi Tanpınar'ın romanlarıyla ilgili metin).

Eşleşen öğrencilerden biri cümleyi okuyacak, diğeri gözleri kapalı kavramları ezbere söyleyecek. Her iki öğrenci de yapacak.

Zarifoğlu, Bayazıt, Pakdil gibi İslami duyarlılıkla şiirler yazan “Hızırla Kırk Saat, Körfez/Şahdamar/Sesler, Zamana Adanmış Sözler” gibi meşhur şiirlerin ve en önemlisi Mona Rosa’nın şairi düşünür, parti sahibi Sezai Karakoç videosu izlenecek (Okunan şiir Sürgün Ülkeden Başkentler Başkentine).

Dinsel sürgün avları veya şölen-toy ziyafetlerinde hece ölçüsüyle aşk, doğa, yiğitlik gibi konularının işlendiği şiirlere denir.aaab, cccb şeklinde kafiyelenir.	aaab, cccb; koşuk, İslamiyet Öncesi
Ama sizi kandırmak istemem; Ka’nın eski bir arkadaşıyım ve Kars’ta başına gelecekleri daha bu hikâyeyi anlatmaya başlamadan biliyorum ben.	Postmodern, Pamuk, Kar
Hayır, hayâl ile yoktur benim alışverişim İnan ki ne demiş isem görüp de söylemişim Şudur benim cihânda en beğendiğim meslek Sözüm odun gibi olsun hakikat olsun tek	Realizm, Mehmet Akif
Rumeli’de çıkan isyanı Gülnihal’de, bir kalenin fedakarca kurtarılmasını Vatan yahut Silistre’de anlatır.	Namık Kemal, Vatan yahut Silistre, İslam Bey, Zekiye Hanım
Felatun Bey ve Rakım Efendi’de Batılılaşmayı şekilde ve yüzeyde arayanlar anlatılır.	Ahmet Mithat
Fikret ve Süleyman Nazif’le birlikte Servetifünun’un üç şairinden biridir.	Cenap, Elhan-ı Şita
Servetifünun dili halktan uzak elitlere yakın bir dildir.	Halit Ziya, Rauf, Fikret, Cenap
Gül yaprağına döndü tekmesi düşmanların Sunulan zehir değil, saplanan bıçak değil	Teşbih
Fuzuli gazelleriyle, Nedim şarkılarıyla, Bağdatlı Ruhi ve Ziya Paşa terkibibentleriyle, Nef’i kasideleriyle meşhurdur.	Nazım şekilleri, aruz
Cengiz Han, Köroğlu, Satuk Buğra Han, Danişment Gazi destanları Türklerin cihat anlayışın yansıtan destanlardır.	İslamî dönem, doğal destan

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Romanları

Romanlarında da merkezde birey bulunmakla birlikte bu birey kendisini kuşatan çevre ve çağla birlikte zamansal bir akış içerisinde sunulur. 1944’te tefrika edilip ancak 1975’te kitaplaştırılan Mahur Beste romanında bir müzik makamı olan mahur, romanın adı olur. Mahur Beste başka bir zamanda yaşayan, geleceğe değil de geçmişe ve hatıralara yönelen Behçet Bey'in hikâyesi olarak başlayıp onun hayatına giren insanların hikâyeleriyle genişler. Roman, Abdülhamit dönemi Osmanlı Türkiye’sinin sosyal ve siyasi çevreleri ile ilmiye sınıfının çöküşünü, kişilerin hayatları etrafında ele almaktadır. Romandaki Behçet Bey, Atiye, Atâ Molla, İsmail Molla gibi karakterler üzerinden dönemin hem bireysel ve hem de sosyal, siyasal, kültürel değişimleri dönüşümleri, çözülmeleri verilir ve bireylerin bir terkibe ulaşma çabalarında vardıkları başarısızlık, medeniyet değiştirme problemi etrafında işlenir. Roman "Baba ile Oğul", İki Dünür", "Behçet Bey'in Evlilik Yılları", "Garip Bir İhtilalci", "Hısım Akraba Arasında", "Eski Bir Konak" başlıkları ile ayrılmış yedi bölümden oluşur. Daha sonra Tanpınar, romanın tefrika edildiği Ülkü dergisinde romanın ana karakteri sayılabilecek Behçet Bey’e hitaben “Mahur Beste Hakkında Behçet Bey'e Mektup” adıyla mektup formunda bir metin yazar. Yani roman yedi bölüm ve bir mektuptan meydana gelmektedir. Yarım kalmış hissi veren romana yazarın eklediği mektup bu yarımlığı giderme niyeti taşırken, ayrıca yazarın, yarattığı karakterle diyaloğa girmesi nedeniyle postmodern bir etki de yaratır.

1948’de tefrika edilip 1949’da kitap olarak basılan Huzur romanı ise bu medeniyet değiştirme meselesine daha geniş bir perspektiften bakar. İhsan, Nuran, Suat ve Mümtaz isimli başlıkları bulunan roman bu dört ana karakter üzerinden yürür. Çağının trajik algı merkezli Ulysses, Mrs. Dalloway gibi bir günü anlatan modernist romanlarına da eşlik eden Huzur’da aktüel zaman, II. Dünya Savaşı’nın başlamasından önceki gündür. Roman 31 Ağustos 1939’da saat sabah 9:00’da başlar, ertesi gün saat sabah 9:00’da Almanya’nın Polonya’ya girdiği haberiyle son bulur. Yazar büyük bir başarıyla küresel değişim, dönüşümlerin yarattığı kaosu, bu değişim ve dönüşümlere ayak uyduramayan Türkiye’nin geçirmiş olduğu modernleşme süreçlerini ve bütün bunların bireylerin hayatlarını ne şekilde etkilemiş olduğunu nakleder. Roman, adının çağrıştırdığının tersine bireysel huzursuzluğun evrenselleşmesiyle son bulur. Romanın merkez karakteri Mümtaz, bütün bu huzursuzluğun, parçalanmanın simgesel ismine dönüşür.

1950’de tefrika edilip bazı eklentiler ve çıkarmalarla 1973’te kitaplaştırılan Sahnenin Dışındakiler romanı, “Mahalle ve Ev” ile “Hâdiseler” başlıklı iki ana bölümden ve her bölüm de on bir alt bölümden oluşur. Roman zaman olarak Mütareke dönemi İstanbul’unu anlatmaktadır. Bir nevi Huzur romanının öncesi etkisi yaratan eserde hem Mahur Beste’de ve hem de Huzur’da yer alan Behçet Bey, İhsan, Sabiha gibi karakterler söz konusudur. Roman, ana karakter Cemal aracılığıyla daha öncelere gitse de genel itibariyle 1920’lerin işgal İstanbul’unu, bir anlamda asıl sahne olan Ankara’nın, Anadolu’nun dışında, yani sahnenin dışında kalanları anlatır. Bu romanda da ülkenin geleceği meselesinin yanında modernleşememenin getirdiği sıkıntılara da yer verilir.

1961’de tarihli Saatleri Ayarlama Enstitüsü romanı ise aynı sorunlara bu kez ironik çerçeveden bakmaktadır. “Büyük Ümitler”, “Küçük Hakikatler”, “Sabaha Doğru”, “Her Mevsimin Bir Sonu Vardır” isimli dört bölümden oluşan ve anlatıcı Hayri İrdal’ın anıları şeklinde düzenlenen romanda, Tanzimat’tan 1960lara kadar gelen süreçteki değişim, dönüşümler abes bir enstitü çerçevesinde ironik bir anlatımla söz konusu edilir. Saatleri ayarlamak gibi garip bir işlevi bulunan enstitü, katları arasında unutulan merdivenlerle esasen Türkiye’nin son birkaç yüzyılda geçirmiş olduğu batılılaşma hareketlerinin birbirleriyle bağlantısızlığını simgeler.

Nedim-Şarkı

Şarkı

Sevdiğim cânım yolunda hâke yeksân olduğum