Fütüvve - Fütüvvetname, Ahilik teşkilatı nedir ne zaman başlamıştır?
Fütüvvet (فتوت) kelimesi genel olarak cömertlik, kendini başkasına
tercih etmek, diğergamlık, başkalarının işlerini düzeltmeye çalışmak, onlara yardımcı olmak, onların yardımına koşmak
anlamlarında kullanılır. Kelimeyi kendi nefsinin başkalarının
nefsinden üstün görmemek diye tarif etmek mümkün. Hata ve kusurlarının farkında
olanı affetmek, onlara safh ile muamele etmek, yiğitlik, lütuf, ihsan, ihsankarlık, soy
temizliği, iyi
geçim, gençlik kavramlarıyla ilişkilendirilir. Anadolu kurulan ve gelişen esnaf
teşkilatı
anlamında da kullanılan kelimenin tarihi Abbasiler dönemine uzanır.
Abbâsî
Halifesi Nâsır-Lidînillâh otoritesini güçlendirmek için danışmanı
mutasavvıf Şehâbeddin
es-Sühreverdî’ye (ö. 632/1234) Risâletü’l-fütüvve’yi yazdırdı. Sühreverdî
böylece, fütüvvet teşkilâtının nizamnâmeleri niteliğini taşıyan
fütüvvetnâme türünü başlattı. Genel olarak fütüvvetnâmelerde tasavvufî nitelik ve
ahilik yan yana kullanılır. Fütüvvetnameler, ahîliğin âdâb ve
erkânını, mertebeler silsilesini, teşkilât özelliklerini yansıtan usul ve kaidelerini ifade eder
ve Hz. Ali bu eserlerde fütüvveti, ahiliği en iyi temsil eden kişi olarak kabul görür. Esnaflık ve
lonca teşkilatlarını
bu kurumlarla beraber düşünülebilir.
3 tür fütüvvetnameden bahsetmek mümkündür:
Sûfi Fütüvvetnâmeleri (IX-XIII. yüzyıllar).
Fütüvvet Teşkilâtına Ait
Fütüvvetnâmeler (XIII-XIV. yüzyıllar)
Ahî Loncaları Fütüvvetnâmeleri (XIII-XVI. yüzyıllar)
Kaynak: (Diyanet İslam Ansiklopedisi ve Luggat)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorumlarınızı bekliyoruz.