13. Yüzyıl
Eski Türk Edebiyatı (Klasik Türk Edebiyatı-Divan Edebiyatı) Yüzyıllar, Sanatçılar ve Eserleri: 13. Yüzyıl
Mevlana Celalettin Rumi
Mevlana Celalettin Rumi, bütün eserlerini Farsça yazmıştır.
Divan-ı Kebir ve Mesnevi-i Manevi olarak bilinen eserleri kendisi yazmıştır.
Mesnevi-i Manevi'yi Hüsamettin Çelebi yazdığı için bu esere Hüsami-name adını vermiştir.
Mevlana'nın hayatında Şems-i Tebrizi önemlidi. Şems-i Tebrizi, onun coşkunca şiirler yazmada ona yardımcı olduğu için Mevlana kendine Şems'i rehber edinmiştir. Şiirlerinde de Şems mahlasını kullanmıştır. Şems bir süre sonra ondan ayrılınca da Mevlana bu defa susmuş anlamında Hamuş ifadesini mahlas olarak kullanmıştır.
Mevlana'nın Mesnevi ve Divan'ı dışındaki eserleri takipçileri tarafından kaleme alınmıştır. Fihi Ma Fih adlı eseri de onun çeşitli konularda sorulan sorulara verdiği cevaplardan oluşur. Mecalis-i Seba da onun 7 hutbesinden oluşur. Mektubat ise din ve devlet adamlarına gönderdiği mektuplardan oluşur.
Sultan Veled
13. yüzyılda yaşamış ikinci isim Mevlana'nın oğlu Sultan Veled'tir. Sultan Veled de bütün eserlerini Farsça (Tatça, Tat dili) yazmıştır. Ancak Sultan Veled, Türkçe bilmediği için şiirlerini Farsça yazdığını ifade etmiştir. Sultan Veled, eserlerinde 367 beyti Türkçe kaleme almıştır. Bu yönüyle birkaç beyit Türkçe şiir yazan babası Mevlana'dan daha fazla Türkçeye, Türk diline ve edebiyatına hizmet etmiştir.
İbtidaname, İntihane ve Rebabname onun en bilinen üç eseridir.
Sultan Veled'in İbtidaname Türkçe bilmediği için eserlerini Farsça yazdığını ifade ettiği bölüm. Sultan Veled, bu satırları Türkçe yazmıştır:
Türk dilin bilürmiseydüm ben
Söz ile bellü göstereydüm ben
Bildüreydüm halayıka söz ile
Görelerde yaratganı göz ile
Tatça aydam ne kim dilersiz siz
Bula siz kimseyi ki bulduk biz
Ahmed Fakih
Yaşadığı yüzyıl konusunda birçok görüş bulunan Ahmed Fakih'i bu yüzyıla dahil edenler mevcuttur. Ahmed Fakih, diğer iki isimden farklı olarak artık tamamen Türkçe eserler yazmıştır. Eserlerinin isimleri Çarhname ve Kitab-ı Evsaf-ı Mesacidi'ş-Şerife'dir.
Çarhname, kaside nazım biçimiyle yazılmıştır. Methiye değildir. Dini-tasavvufi içerikli bir eserdir. 100 beyitten oluşmuştur. 17 beytin olduğu sayfa koptuğu için 83 beyit elimizdedir. Eser, Eğirdirli Hacı Kemal'in Camiü'n-Nezair adlı eserinde kayıtlıdır.
Kitab-ı Evsaf-ı Mesacidi'ş-Şerife 347 beyitlik bir mesnevidir. Çarhname şairi eğer bu yüzyılda yaşadıysa Anadolu'da yazılan ilk mesnevi, Kitab-ı Evsaf-ı Mesacidi'ş-Şerife'dir. Kitapta; Mescid-i Aksa, Mescid-i Nebevi gibi yüce mescitlerin özellikleri anlatılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorumlarınızı bekliyoruz.