Rahşiye Örneği (Nefi)

 

Kasideler, nesib-teşbib bölümünde işlenen konulara göre incelenebilir. Bir kasidenin girişinde rahşdan-esbden  (gösterişli, güzel at) bahsedilebilir. Bunlara rahşiye denir.

Nef'i'den bir rahşiye örneği:

KASÎDE-İ RAHŞİYYE DER MEDH-İ MUSTAFA PÂŞÂ

 

Mefâîlün feilâtün mefâilün feilün

 Zihî semend-i mülâyim ki hüsn-i reftârı

Unutturur dil-i uşşâka cilve-i yârı

Tamâm gösterir etdikçe nâz ile cilve

Usûl-i tarz-ı bütân-ı tırâz-ı Ferhârı

Olurdu halk-ı cihân ser-nihâde-i revisi

Ger olsa bir sanem-i dil-rübâda etvârı

Nigâhı gamze-i hûbân gibi tecessüs eder

Hırâm-ı dil-keşine dil veren giriftârı

Fütâde-i ser-i râhı Burâk-ı firdevsî

Esîr-i dâm-ı nigâhı gazâl-ı Tatârî

O denli dil-keş ü matbû’dur şemâ’ili kim

Eder görünce serâsîme akl-ı ayyârı

Tasavvur eylese ger  peyker-i dil-ârâsın

Dem-i firâkde anlardı âşık-ı zârı

Murâdı üzre hayâlinde seyr içün şeklin

Şikâl ederdi ana belki zülf-i dildârı

Cebîni kim seher-i rûz-ı ıyd-ı sür’atdir

Sevâd-ı perçem-i müşgînidir şeb-i târî

Nesîm-i gonca-güşâ gibi seyri bir demde

Açar şüküfte-dil eyler nicedil-efkârı

Gelince bâd-ı sabâ gibi hurde reftâre

Yol üzre tarh edereşkâl-i mevc-i enhârı

Bu denli şûh u mülâyim-hırâm iken gâhî

Ne’ûzü bi’l-lâh eğer etse tünd-reftârî

Gubâr-ı pâyı verir bâd-ı sarsara temkîn

Hevâ-yı cünbişi sarsar nihâd-ı kûhsârı

Eder şitâbı hacîl âb ü âteşi olsa

Reh-i nişîb ü firâze cehende vü cârî

Kümeyt-i hâme gibi âlem-i tahayyülde

Müsellem olsa ana ger tarîk-ı reh-vârı

Ederdi hiddet-i reftâr-ı tündü peyveste

Sipihr-i ma’niye gerd-i zemîn-i eş’ârı

Çekeydi sûretini levh-i âfitâba eğer

Sûr-ı nigâr-ı revâk-ı sipihr-i jengârî

O denli sür’at ile tayy ederdi âlemi kim

Düşürmez idi zemîne zılâl-ı eşcârı

Gubârına eremez şehsüvâr-ı endîşe

Ne denli rahş-ı hayâle verirse mişvârı

Meğer ki bâl üper ede Burâk gibi ana

Sütûr-ı medh-i vezîr-i sütûde-girdârı

O şehsüvâr-ı Tehemten şükûh-ı zî-şân

Revâdır olsa eğer Kahramân silahdârı

O hamle-güster-i leşger-şiken ki lâyıkdır

Yazılsa levh-i dile dâsitân-ı peykârı

O fitne-bend-i memâlik-güşâ ki lutf-ı Hudâ

Müsahhar eylemiş ana her emr-i düşvârı

Güzîde dâver-i dîvân-ı adl-i Fârûkî

Yegâne safder-i meydân-ı rezm-i Kerrârı

Veliyy-i ni’met-i erbâb-ı dâniş ü idrâk

Revâc-bahş-ı metâ’-ı dükân-ı huşyârî

Kıvâm-ı tıynet-i terkîb-i âlem ü âdem

Hulâsa-i eser-i sun’-ı kudret-i Bârî

Suhan-şinâs-ı kerem-pîşe Mustafa Paşa

Ki şimdi gevher-i nazmın odur harîdârı

Hıdîv-i a’zam u sâhib-tasarruf-ı âlem

Ki münhasırdır ana mansıb-ı nikû-kârı

Cihân-penâh-ı adâlet ki sadme-i kahrı

Eder şikesteser-i çarh-ı medüm-âzârî

Zamîr-i cevher-i küll gibi sâf iz’ânı

Zülâl-i çeşme-i dil gibi pâk güftârı

Rahîk-i meşrebi hurrem tutar dil-i Hızrı

Nesîm-i hulku eder zinde rûh-ı Attârı

Metâ’-ı mahzen-i sîne hayâl-i evsâfı

Cilâ-yı âyîne-i dîde nûr-ı dîdârı

Şüküfte gamze-i sermest-i bahtı kim oldur

Güşâde nerkis-i bağ-ı behişt-i bîdârı

Ger etse kûşe-i çeşmiyle rûzgâra nazar

Ederdi âlemi hâb-ı humârdan ârî

Zamân-ı ma’deletinde kemînden çıkamaz

Ne denli fitnenin olursa germ bâzârı

Meğer ki cezbede âşık nigâh-ı hasret ile

Hadeng-i tîrkeş-i nâz u tegâfül-i yârı

Ger olsa çarh-ı vakârında cilve-ger hûrşîd

Olurdu kûh-ı girân zerre-i sebük-bârı

Bulaydı feyz-i nem-i cûdun ebr-i nîsânî

Ederdi gark-ı cevâhir  muhît-i zehhârı

Kerem-şi’âr hidîvâ hünerverâ Sadrâ

Eyâ kirâm-ı dü kevnin yegâne sâlârı

Safâ-yı hâtır olaydı göreydin evsâfı

Yere geçe göreyim çarh-ı dûn u gaddârı

Ki ne safâ kodu hâtırdane safâya mahal

Yeriyle kalmadı dilde meserret âsârı

Ne çâre devr edeli rûzgâr-ı dûn-perver

Hemîşe böyledir ehl-i dilin ser ü kârı

Kiminle söyleşelim yâ kiminle ceng edelim

Hudâ bilir ki nedir bunda hikmet-i Bârî

Hemân kazâya rızâdır bu bâbda çâre

Kabûl ederse Hudâ ger rızâ-yı nâ-çârî

Du’âya başla ko tafsîl-i hâli ey Nef’î

Kasîde gâyete erdi uzatma güftârı

Kecîm-i sîm keş ü zer-rikâb ile tâ kim

Ede tekâver-i çâlâk-i çarh reftârı

Semend-i bahtı çeke zîr-i rân-ı devletine

        Sa’âdet ile süvâr ola Kahramân-vârî