YUSUF HAS HACİB (1017-1077) VE KUTADGU BİLİG
Balasagunlu Yusuf Has Hacib tarafından yazılmıştır. Eser, Doğu Karahanlı Devleti'nin merkezi Kaşgar'da 1069 (Hicrî 462) tamamlamıştır. Yusuf eserini Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han'a sunmuştur. Hükümdar kendisini "Hâs Hâcib" tayin etmiştir. Kutadgu Bilig "Kutlu Bilgi" anlamına gelir. Eser, Karahanlı Türkçesiyle (Hakaniye-Çağatay) yazılmıştır. Eserde Arapça-Farsça çok sayıda kelime ve Türk halkı arasında kullanılan deyime yer verilmiştir. Didaktik ve bazı bölümleri ansiklopedik bilgiler içeren bir eser olan Kutadgu Bilig’te dünya ve ahiret mutluluğuna götüren yol anlatılmıştır. Toplum hayatındaki bozuklukları düzeltecek, insanı mutlu edecek yolların verildiği eser, devrin hükümdarına öğütler veren bir siyasetname ve nasihatname örneğidir. Alegorik-temsili-sembolik bir mesnevi olan Kutadgu Bilig, 6645 beyit ve 173 de dörtlükten oluşur. Aruzla (fe'ûlün feulün feulün fe'ûl vezni) yazılan ilk Türkçe olan Kutadgu Bilig’te aruz ve hece beraber kullanılmıştır. 88 başlıktan oluşan hikayelerle örülü eserde, monolog ve canlı tasvirler dikkat çeker. Eserde Güntogdı hükümdardır ve hukuku/adaleti temsil eder. Aytoldı vezirdir ve saadeti/devleti temsil eder. Ögdülmiş, vezirin oğludur ve aklı temsil eder. Odgurmış ise vezirin kardeşidir ve akibeti (hayatın sonunu)/kanaati temsil eder.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorumlarınızı bekliyoruz.