Pazartesi, Kasım 24, 2025
Pazar, Kasım 23, 2025
Siyah Altın: Karabiber
KARABİBER: SİYAH ALTIN INFOGRAFİĞİ
Piper Nigrum | Küresel Bir Baharatın Detaylı Rehberi
1. EKİM VE COĞRAFYA
🌶️ Yetişme Şartları
Karabiber, sıcak ve nemli tropikal iklimleri sever. Yıllık ortalama sıcaklığın 20°C ile 30°C arasında olması ve yüksek nem (>%60) idealdir. İyi drenajlı, humus bakımından zengin, hafif asidik toprakları tercih eder.
🌍 Ana Üretici Ülkeler ve Bölgeler
Başlıca üreticiler, küresel üretimin büyük kısmını karşılar:
- **Vietnam:** Dünyanın en büyük üreticisi ve ihracatçısı.
- **Hindistan:** Özellikle Malabar Kıyıları ve Kerala bölgesi (Karabiberin anavatanı).
- **Endonezya:** Sumatra ve Bangka adaları.
- **Brezilya:** (Özellikle Pará eyaleti)
- **Çin, Sri Lanka, Malezya.**
2. EKİM VE YETİŞTİRME SÜRECİ
Çoğaltma
Genellikle **çeliklerle** (genç filizler) veya köklü çeliklerle çoğaltılır. Tohumla çoğaltma nadirdir.
Destek Bitkisi
Karabiber, tırmanıcı bir bitkidir. Tıpkı üzüm asmaları gibi, tırmanması için doğal (örneğin areka palmiyesi) veya yapay **destek direklerine** ihtiyacı vardır.
Verimlilik
Fideler dikildikten sonra, genellikle **3-4 yıl** içinde meyve vermeye başlar. Bir bitki, ortalama 30 yıla kadar verimli kalabilir.
3. HASAT VE KARABİBER ÇEŞİTLERİ
⚫ Siyah Biber
Hafif olgunlaşmış yeşil meyvelerin toplanıp kurutulmasıyla (güneşte) elde edilir. Kurutma sırasında dış kabuğu kararır ve büzüşür.
⚪ Beyaz Biber
Tamamen olgunlaşmış kırmızı meyvelerin toplanıp suda ıslatılması ve dış kabuğunun soyulmasıyla elde edilir. Daha az aromatik ama daha keskin tada sahiptir.
🟢 Yeşil Biber
Olgunlaşmamış yeşil meyvelerin dondurularak veya salamura edilerek kurutulmasıyla elde edilir. Siyah bibere göre daha yumuşak ve taze tadı vardır.
🔴 Kırmızı Biber
Tamamen olgunlaşmış kırmızı meyvelerin kurutulmasıyla elde edilir. Nadir bulunur ve tatlımsı-meyvemsi bir aromaya sahiptir.
KULLANIM ŞEKİLLERİ VE EKONOMİK DEĞERİ
🍴 Kullanım Alanları
- **Mutfak:** Tüm dünya mutfaklarının temel baharatıdır. Eti, sebzeyi, çorbayı ve sosları tatlandırmada kullanılır.
- **Sanayi:** Konserve, hazır çorba, et işleme ve turşulama endüstrilerinde yoğun kullanılır.
- **Alternatif Tıp:** Bazı geleneksel tıp sistemlerinde sindirim ve metabolizmayı destekleyici olarak kullanılmıştır.
- **Gıda Koruyucu:** Bazı formları doğal koruyucu madde olarak rol oynar.
💰 Ekonomik Değeri
Karabiber, tarih boyunca **"Siyah Altın"** olarak anılmıştır. Küresel baharat pazarında hacim ve değer bakımından en üst sıralarda yer alır.
- **Küresel Ticaret:** Fiyatları hava koşulları, politik istikrar ve global talep tarafından büyük ölçüde etkilenir.
- **Piperine:** Baharatın keskinliğini veren ana bileşen olan piperin, ilaç ve kozmetik sektörlerinde de talep görmektedir.
Cumartesi, Kasım 22, 2025
Okul Temizliği Nasıl Olmalıdır?
Her sınıfa atık kutuları konmalı.
Her saat başı sınıfa parfüm sıkılmalı.
Okulun temiz tutulması için her sınıfta bir temizlik nöbetçisi seçilmeli.
Okul tıpkı evimiz gibi bir yuvadır. Eve nasıl çöp atmıyorsak sınıfa, okula da çöp atmamalıyız.
Öğrencilere okul ve sınıf temizliğiyle ilgili ne yapmaları gerektiği anlatılmalıdır. Temizlikle ilgili kurallar sınıf panolarına asılmalıdır. Temiz okul temiz çocuklarla mümkündür.
Öğrenciler yerlere çöp atmamalı. Böylece okuldaki temizlikçi ablalar ve hademelere kolaylık olur.
Sınıflara çöp konteynırı getirilmeli.
Sınıflara çamurlu ayakkabılarla girilmesi yasaklanmalıdır. Pis ayakkabılar için peçete, mendil ve poşet bulundurulmalıdır.
Okul girişlerine ayakkabı temizliği için halı konmalıdır.
Toplar bahçeden sınıfa getirilmemelidir.
Yerlere yemek dökülmemelidir.
Sınıf sıraları, tahtaları, masaları, pencereleri çizilmemelidir. Buralara yazı yazılmamalıdır.
Son dersin son 5 dakikası öğrencinin kişisel alanını temizlediği zaman dilimi olmalıdır. Öğrenci bu sırada sırasını, masasını, çantasını temizlemeli ve düzeltmelidir.
Sınıflar havalandırılmalı ve sınıflarda yerler silinmelidir. Sınıf zeminleri robot süpürgelerle temizlenmelidir. Robot süpürge olmayan sınıflarda nöbetçi temizlikçi öğrenci sınıfı süpürmelidir.
Okul tuvaletlerini girebileceğimiz şekilde bırakmalıyız. Tuvalet çıkışı tuvalete su dökülüp pis koku önlenmelidir ve eller mutlaka sabunla yıkanmalıdır. Tuvalet duvarları kirletilmemeli, peçete-mendil gibi şeyler tuvalet giderine atılmamalıdır. Okul tuvaletleri günlük temizlenmelidir.
Kantinden alınan yiyecek ve içeceklerin çöpleri, çöp kutularına atılmalı. Yerlere dökülen ve düşen çay, kahve, meyve suyu, çöpler temizlenmilidir.
Okul bahçesindeki çiçek ve ağaçları korumalıyız. Onlara zarar verici hareketlerden uzak durmalıyız.
Öğrenciler belli aralıklarla okul çevresinin temizliğini yapmalı.
Öğrenci dolapları düzenli ve temiz olmalıdır.
Okul veya sınıf duvarları ayakkabılarla kirletilmemelidir.
Kapı ve pencereler sertçe kapatılmamalıdır.
Okul kıyafetlerine uyulmalı, okul kıyafetleri dışında veya onlara benzer kıyafetler giyilmemelidir.
Kağıttan uçak veya kağıttan kurbağa yapmak gibi sonrasında sınıfı kirletebilecek oyuncaklar çöpe atılmalıdır.
Spor sonrası veya spor dersleri sonrası kişisel ayak, el ve beden temizliği yapılarak sınıfa girilmelidir.
Okulda israf olan su ve elektrik için herkes sorumludur.
Sınıflardaki akılla tahtaları ve diğer elektronik eşyaları korumalıyız.
Okul bahçesi, okulun bir parçasıdır ve temiz tutmalıyız.
Yerlere tükürmemeliyiz.
Koku yapacak yiyecek ve içecekleri diğer arkadaşlarımızı da göz önünde bulundurarak sınıfa-okula getirmemeliyiz.
Sınıflarda kolonya bulundurmalıyız.
Öğrenciler kahvaltı ve diğer yemek saatlerinde ellerini yıkamalıdır.
Öğrenciler kendilerinde ve eşyalarındaki kirlerden kurtulmak için okul sıra, duvar, masa veya eşyalarını kullanmamaları gerekir.
Okul duvar ve eşyalarına çeşitli çıkartmalar, bant gibi şeyler yapıştırılmamalıdır. Aynı şekilde okuldaki can ve aynaları kirleten davranışlardan uzak durmak gerekmektedir.
Tahta veya akıllı tahtaları bir sonraki ders için hazırlamak ve temizlemek gerekir.
Okullarda temizlik kulübü kurulmalı.
Sınıflara süpürge, paspas, kürek, temizlik bezi konmalıdır.
Gıda atıkarı için ekmek kutusu gibi birimler oluşturulmalıdır.
Okulu kirletenlere sınıf paspaslama, çöp toplama gibi cezalar verilmeli.
Temiz Sınıf ödülleri verilmeli. Her sınıfın dönüşüm sorumlusu olmalı. En iyi dönüşüm yapan sınıf ödüllendirilmeli.
Her sınıfa bir akıllı çöp kovası konmalıdır. Bu çöp kovaları çöp gördüğünde çöpleri toplamalıdır.
Atık piller için kutular oluşturulmalı.
Örtü ve perdeler haftada bir temizlenmelidir.
Çiğnene sakız; masa ve sıraların altına yapıştırılmamalıdır.
Kırılan kalem uçları yerlere atılmamalıdır.
Okullarda yemek için bölüm oluşturulabilir.
Kantinde satılan yiyeceklere sensör takılmalı. Böylece kimin yere çöp attığı anlaşılabilir.
Çöp kovaları basket potası şeklinde olursa çöp atmak eğlenceli hale gelir ve öğrenciler çöpü sınıf yerine çöpe atar.
Öğrenci temizlik kurallarına uymazsa tutanak tutulur. Devam ederse sınıf temizliği ona yaptırılır. Yine devam ederse iki hafta beden eğitimi dersine çıkamaz.
Cam kenarlarına, sıra alt ve üstlerine yiyecek, içecek veya yiyecek içecek ambalajları koyulmamalıdır.
Pet şişelerin patlatılması, gürültü çıkararak diğer insanları rahatsız etmek
Çeşitli eşyalardan top yaparak sınıfta oynamak
Sıralara, duvarlara, tuvalet kapılarına yazı yazılmamalıdır.
Sınıf içindeki veya koridorlardaki petekleri, kapı kollarını veya okulun diğer eşyaları kırılmamalı.
başkalarının malzemelerini izinsiz kullanmak
Türkçeyi yabancı dillerden korumak için yapılması gerekenler
İngilizceyi kaldıralım veya okullardaki mecburi İngilizce dersi gibi derslerin yerine Seçmeli Türkçe konsun.
Ülkeye yabancılar gelmesin.
Yabancı kelimeleri kullanmayalım:
full, hetşat, hello, yes, no, okey
Sokaklardaki yabancı dile ait tabelalar kaldırılsın.
Sosyal medya dilini günlük hayatta kullanmayalım.
Türk dili araştırılmalıdır.
Türkçe deyim ve atasözleri araştırılıp konuşurken kullanılmalıdır.
Çarşamba, Kasım 12, 2025
3D Dinamik Ders Dili MEB
🚀 TOÖS Projesi: Yenilikçi Öğretimin Yedi Temel Taşı
Öğretmen El Kitabı Özeti: Teknoloji Odaklı Öğrenme Senaryoları ile Eğitime Dijital Bakış
🎯 Projenin Vizyonu ve Temel Amacı
MEB YEĞİTEK tarafından Eylül 2023'te başlatılan proje, FATİH yatırımlarının etkinliğini artırmayı hedefler.
- ✔️ Öğretmenlerin Senaryo Oluşturma Becerisini Geliştirmek.
- ✔️ Etkileşimli Tahtalar başta olmak üzere Teknolojinin Aktif Kullanımını Desteklemek.
- ✔️ EBA'da Zengin ve Erişilebilir Senaryo Havuzu Oluşturmak (3. Faz).
💡 Öğrenme Senaryolarının Çekirdek Özellikleri
🧠 Yenilikçi Öğrenme Yaklaşımları ve Dijital Entegrasyon
Problem Temelli & Tasarım Temelli
Gerçek hayattan problem çözümü ve prototip geliştirmeye odaklanır.
Araçlar: Yapay Zekâ, Simülasyonlar (PhET), 3D Modelleme (Tinkercad).
İş Birlikli & Aktif Öğrenme
Grup içinde yardımlaşma (Ayrılıp Birleşme) ve aktif katılım (Altı Şapka, Kar Topu).
Araçlar: Padlet, MS Whiteboard (İş Birlikli Pano), Zihin Haritası Araçları (Miro).
Hibrit & Teknoloji Destekli Öğrenme
Yüz yüze ve uzaktan (çevrimiçi) öğrenmenin esnek birleşimi (Ters Yüz Öğrenme).
Araçlar: EBA içerikleri, Çevrimiçi Dergi/E-Kitap araçları, Video Konferans (Uzaktan Erişim).
Oyun Temelli & Proje Tabanlı
Motivasyon artırma (Oyunlaştırma) ve ürün odaklı uzun süreli çalışma.
Araçlar: Kahoot, Quizizz (Oyunlaştırma), Proje Yönetim Araçları (ClassDojo, Teams).
🌟 Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli (TYMM) Becerileri
- Problem Çözme
- Eleştirel Düşünme
- Sorgulama
- Sentezleme
- Merak, Azim, Kararlılık
- Empati & Sorumluluk
- Yaratıcılık & Açık Fikirlilik
- Erdem, Değer ve Eylem
- Dijital Okuryazarlık
- Veri Okuryazarlığı
- Görsel Okuryazarlık
- Sürdürülebilirlik
📊 Ölçme ve Değerlendirmede Dijital Dönüşüm
TOÖS'ta genellikle Biçimlendirici Değerlendirme kullanılır. Amaç, süreç boyunca anlık geri bildirim sağlamak ve öğrencinin çok yönlü gelişimini izlemektir.
- 📝 Performans Görevi (Süreç/Ürün)
- 📊 Rubrikler (Bütünsel/Analitik)
- 📁 E-Portfolyo (Gelişimi İzleme)
- ✍️ Yansıtıcı Günlük (Öz-Düzenleme)
- 🧑🤝🧑 Akran Değerlendirme (Yapıcı eleştiri)
- 🤳 Öz Değerlendirme (Farkındalık)
- 🗺️ Kavram/Zihin Haritası (İlişki kurma)
- ☁️ Kelime Bulutu (Ön bilgi tespiti)
- 🕹️ Kahoot!, Quizizz, Wordwall
- ⏱️ Anlık Geri Bildirim Sağlayan Araçlar
- ❓ Yapılandırılmış Grid (Çoklu Eşleşme)
- 🖥️ Etkileşimli Tahta (Grup Çalışması)
- 📱 Tablet Bilgisayar (Esneklik ve Mobilite)
- 🌐 EBA & ÖBA (Merkezi Yönetim)
- 💾 Depolama/Dosyalama Araçları
Türk Dili ve Edebiyatı Maarif Modeli MEB Tür Odaklı Erdem-Değer Eylem
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ PROGRAMI
Vizyon: Değerler, Yetkinlikler ve Beceri Bütünlüğü
I. ÖZEL AMAÇLAR VE BİLEŞENLER
DEĞERLERİ KAVRAMA
Edebî metinler aracılığıyla millî, manevi, ahlaki, kültürel ve evrensel değerleri anlamak.
ETKİLİ İLETİŞİMCİ OLMA
Dinleme, okuma, yazma ve konuşma stratejilerini doğru kullanarak etkili iletişim becerisi kazanmak.
ANALİZ VE DEĞERLENDİRME
Elde edilen bilgileri analiz etmek ve eleştirel okuma becerileriyle çözüm önerileri üretmek.
II. EĞİTİMİN RUHU: KÖK DEĞERLER VE TYÇ YETKİNLİKLER
KÖK DEĞERLER (Ruh ve Kudret)
Eyleme geçmeyi sağlayan gücün kaynağıdır.
TYÇ ANAHTAR YETKİNLİKLER (Pratik ve Eylem)
Değerlerin hayata katılmasını sağlayan eylemsel bütünlük.
III. DERSİN TEMEL ODAKLARI
ALANA ÖZGÜ BECERİLER
YAKLAŞIM VE İŞLENİŞ
-
Dil Bilgisi: Metinler üzerinde yaptırılır. Konu anlatımına **girilmez**, temel eğitim bilgileri hatırlatma amaçlı kullanılır.
-
Program Yapısı: Kazanımlar **tür odaklı**dır (Şiir, Hikâye, Tiyatro, Bilgilendirici Metinler).
-
Ölçme/Değerlendirme: Azami **çeşitlilik ve esneklik** esastır. Sadece bilişsel değil, duygu ve eylem alanları da değerlendirilir.
Perşembe, Kasım 06, 2025
Türkçe Harfler ve IPA Karşılıkları
Türkçe Harfler ve IPA Karşılıkları
Uluslararası Fonetik Alfabe (IPA) Kılavuzu
Şiir seslendirme ve doğru telaffuz için idealdir.
| Türkçe Harf | IPA Karşılığı | Açıklama / Örnek |
|---|---|---|
| a | /a/ | kısa “a”, “araba” |
| â | /aː/ | uzun “a”, “kâğıt” |
| b | /b/ | “bal” |
| c | /dʒ/ | “cam” |
| ç | /tʃ/ | “çay” |
| d | /d/ | “demir” |
| e | /e/ | “el” |
| ê | /eː/ | uzun “e”, “te’sir” (nadir) |
| f | /f/ | “fikir” |
| g | /ɡ/ | “gaz” |
| ğ | /ɰ/ veya /ː/ | ön ünlülerde uzatma, arka ünlülerde kaynaşma |
| h | /h/ | “hava” |
| ı | /ɯ/ | kapalı arka ünlü, “ılık” |
| i | /i/ | “ip” |
| î | /iː/ | uzun “i”, “îmân” |
| j | /ʒ/ | “jilet” |
| k | /k/ | “kedi” (ön ünlülerde palatal [c]) |
| l | /l/ | “lale” (ön ünlüyle [l̟] olur) |
| m | /m/ | “masa” |
| n | /n/ | “narin” |
| ñ | /ŋ/ | burunsal arka “n”, “inkâr” [iŋkaːr] |
| o | /o/ | “okul” |
| ö | /ø/ | “örnek” |
| p | /p/ | “para” |
| r | /ɾ/ | “arı” (tek vuruşlu r) |
| s | /s/ | “su” |
| ş | /ʃ/ | “şemsiye” |
| t | /t/ | “taş” |
| u | /u/ | “umut” |
| û | /uː/ | uzun “u”, “sûret” |
| ü | /y/ | “üzüm” |
| v | /v/ | “vakit” |
| y | /j/ | “yol” |
| z | /z/ | “zaman” |
Ek Notlar ve Açıklamalar
- Uzun Ünlüler (â, î, û): Genellikle Arapça veya Farsça kökenli kelimelerde bulunur. IPA’da bunlar /ː/ uzatma işaretiyle gösterilir (Örn: /aː/).
- Ğ Harfi: Ön ünlülerden sonra uzatma işlevi görür (iğne → /iːne/), arka ünlülerden sonra yumuşak bir geçiş veya uzatma sağlar (dağ → /daː/).
- Vurgu: Türkçe’nin standart biçiminde vurgulu hece genellikle son hecedir, ancak Arapça-Farsça kökenli kelimelerde bu kural değişebilir.
- K ve L'nin Çift Fonemi: /k/ ve /l/ gibi ünsüzler, yanındaki ünlünün kalınlığına/inceliğine göre hafifçe değişebilir (palatalize veya velarize).
Pazartesi, Kasım 03, 2025
Ailede Yaşanan Değişimlerin Olumlu ve Olumsuz Yönleri
Aile Dönüşümü Analizi
Sosyal İstatistiklerTürkiye Aile Kültürü: Gelenekten Modernliğe Bir Köprü
Aile kültüründe yaşanan köklü değişimler, toplumsal yapıyı yeniden şekillendiren en kritik dinamiktir, zira aile, toplumun temelini oluşturur. Türkiye, son yıllarda yaşadığı hızlı kentleşme, ekonomik dönüşümler ve iletişim teknolojilerindeki devrimle birlikte, geleneksel geniş aileden modern çekirdek aileye doğru dramatik bir geçiş süreci yaşamaktadır. Bu dönüşüm, hem bireysel özgürleşme ve eşitlik getiren önemli kazanımları hem de sosyal bağların zayıflaması gibi ciddi zorlukları beraberinde getirmiştir. Bu kapsamlı analiz, değişimlerin istatistiksel kanıtlarını ve kültürel yansımalarını incelemektedir.
Olumlu Kazanımlar: Eşitlik ve Özgürlük
- **Açık İletişim ve Diyalog:** Modernleşme ve eğitim düzeyinin yükselmesiyle birlikte, aile bireyleri arasında daha açık ve saygılı bir iletişim kültürü yerleşmiştir. Kararlar, otoriter bir figür yerine ortak bir diyalogla alınmaktadır.
- **Eşitlikçi Roller:** Kadınların eğitim ve iş hayatına güçlü katılımı, geleneksel rollerin kırılmasına ve ev içi sorumlulukların daha adil paylaşılmasına yol açmıştır. Bireysel başarı, cinsiyetten bağımsız olarak teşvik edilmektedir.
- **Bireysel Özgürlüğe Saygı:** Çocukların ve gençlerin fikirleri daha fazla önemsenmekte, bireysel seçimleri (eğitim, meslek, yaşam tarzı) desteklenmektedir. Bu durum, daha özgüvenli ve farkındalığı yüksek bireylerin yetişmesini sağlamıştır.
Olumsuz Zorluklar: Bağlılık ve Dayanışma Krizi
- **Sosyal Bağların Zayıflaması:** Hızlı kentleşme ve çekirdek aileye geçiş, büyük aile bağlarını zayıflatmış, bu da özellikle yaşlıların ve yeni ebeveynlerin sosyal destekten uzaklaşmasına neden olmuştur. Yaşlılar, geleneksel ortamdaki saygın yerlerini kaybetme riskiyle karşı karşıyadır.
- **Kuşak Çatışmaları ve Değer Karmaşası:** Geleneksel değerler ile küresel modern değerler arasındaki hız farkı, ebeveynler ve çocuklar arasında beklenti ve yaşam tarzı farklılıklarından kaynaklanan ciddi çatışmaları artırmıştır.
- **Aile İçi İletişimin Azalması:** Yoğun çalışma temposu, uzun işe gidiş-geliş süreleri ve teknoloji bağımlılığı, aile bireylerinin fiziksel olarak aynı ortamda olsalar bile nitelikli zaman geçirmesini azaltmış, yalnızlık duygusunu artırmıştır.
Özetle, modernleşen aile yapısı bireye özgürlük, eşitlik ve gelişim fırsatları sunarken, aynı zamanda toplumsal bağlılık ve geleneksel dayanışma ağlarının zayıflaması riskini de taşımaktadır. Toplum olarak bu dönüşümün faydalarını koruyup, zararlarını minimize etme stratejileri geliştirmek zorunluluktur.
Dönüşümün İstatistiksel Kanıtları (TÜİK)
Ortalama Hane Halkı Büyüklüğü
Geniş aileden çekirdek aileye keskin geçişin göstergesi.
Kadın İş Gücüne Katılım Oranı
Aile içi rollerin eşitlenmesi ve kadınların ekonomik bağımsızlığı.
Boşanma Oranı (Binde)
Evlilik kurumundaki kırılganlığın ve bireyselleşmenin artışı.
Örnek Olay: Üç Kuşak, Üç Farklı Aile Modeli
1. Kuşak: Geleneksel Aile (Babaanne ve Dedeler)
"Mustafa Bey, ailesiyle birlikte yaşadığı köyde ya da büyük bir şehirdeki tek evde 10 kişiyle birlikte yaşar. Karar mercii büyüklerindir. Aile dayanışması güçlüdür ancak bireysel tercihlere ve kadınların iş gücüne katılımına yer yoktur."
Temel Değer: Dayanışma ve Hiyerarşi
2. Kuşak: Erken Çekirdek Aile (Ebeveynler)
"Oğlu Mehmet, eğitim için kente taşınır ve eşi Ayşe ile kendi evlerini kurar. Hane halkı küçülür, anne Ayşe'nin ev dışında çalışma isteği başlar ve bu durum eşiyle arasında ilk modern çatışmaları yaratır. Çocuk yetiştirme yöntemleri değişir."
Temel Değer: Bireyselleşme ve Geleneksel Rol Çatışması
3. Kuşak: Dijital ve Eşitlikçi Aile (Torunlar)
"Torun Zeynep, annesi çalışan bir kadın olarak büyür. Ailesi kararlarını birlikte alır, ancak her bireyin farklı bir odada, farklı bir dijital cihazda zaman geçirmesi aile içi iletişimin kalitesini düşürür. Kuşak çatışması, teknoloji ve değer yargıları üzerinden keskinleşir."
Temel Değer: Özgürlük, Eşitlik ve Dijitalizasyon