Gelgit/Medcezir ve Gelgit Akıntıları

 Gelgit, Gelgit Akıntıları

Gelgit, ya da diğer adıyla med cezir, bir gök cisminin (genellikle Ay veya Güneş) başka bir gök cismine uyguladığı kütle çekimi nedeniyle meydana gelen deniz suyu seviyesindeki yükselme ve alçalmalardır. Bu olay, denizlerde ve okyanuslarda su seviyesinin düzenli olarak değişmesine neden olur. Gelgitler, denizlerin yüzeyinde meydana gelen bu yükselip alçalan hareketlerdir ve genellikle belirli bir döngü içinde gerçekleşir.

Gelgitlerin temel özellikleri şunlardır:

1. Yükselme ve Alçalma: Deniz suları belirli aralıklarla yükselir ve alçalır. Bu döngü genellikle 6 saatte bir gerçekleşir.
2. Kütle Çekimi: Gelgit hareketleri, Ay'ın ve Güneş'in kütle çekim etkisiyle oluşur. Ay, Dünya'ya en yakın gök cismi olduğu için en büyük etkiye sahiptir.
3. Gelgit Akıntıları: Gelgit sırasında meydana gelen su hareketleri, "gelgit akıntıları" olarak adlandırılır. Bu akıntılar, denizlerdeki suyun yönünü ve hızını etkiler.

 

Gelgit Akıntılarının Özellikleri

Gelgit akıntıları, gelgit olaylarına bağlı olarak deniz suyu seviyesindeki yükselme ve alçalmalardan kaynaklanan yatay su hareketleridir. Bu akıntılar, denizlerin ve okyanusların dinamiklerini etkileyen önemli bir unsurdur. İşte gelgit akıntıları hakkında bilmeniz gereken bazı temel noktalar:

1.    Gelgit Akıntılarının Özellikleri

1. Oluşum Nedenleri:
• Gelgit akıntıları, Ay ve Güneş'in Dünya üzerindeki kütle çekim etkisi nedeniyle meydana gelir. Bu çekim, su seviyesinin yükselmesine ve alçalmasına neden olur.
• Su seviyesindeki bu değişiklikler, suyun yatay hareket etmesine yol açar.
2. Yönlendirme:
• Gelgit akıntıları, suyun hareket ettiği yöne göre isimlendirilir. Örneğin, suyun yükselmesi sırasında meydana gelen akıntılar "gelgit akıntıları" olarak adlandırılırken, alçaldığında farklı bir isim alabilir.
3. Zamanlama:
• Gelgit akıntıları genellikle 6 saatte bir meydana gelir. Bu, gelgit döngüsünün bir parçasıdır ve her döngüde su seviyesi yükselir ve alçalır.
4. Hız ve Etkiler:
• Gelgit akıntılarının hızı, yerel koşullara bağlı olarak değişir. Genellikle, bu akıntılar 1-3 knot (yaklaşık 1.8-5.6 km/saat) hızla hareket edebilir.
• Gelgit akıntıları, kıyı ekosistemlerini etkileyebilir, balıkların göç yollarını belirleyebilir ve deniz taşımacılığını etkileyebilir.
5. Ekosistem Üzerindeki Etkileri:
• Gelgit akıntıları, deniz tabanındaki besin maddelerinin dağılmasına yardımcı olur ve bu da deniz yaşamını destekler.
• Ayrıca, gelgit akıntıları, kıyı bölgelerinde sediment taşınmasına ve delta oluşumuna katkıda bulunur.

2.    Önemli Noktalar

• Gelgit akıntıları, sadece denizlerde değil, bazı göletler ve nehirlerde de gözlemlenebilir.
• Bu akıntılar, denizcilik ve balıkçılık gibi faaliyetlerde önemli bir rol oynar.